فرهنگ لغات میگونی(ت)

فرهنگ لغات میگونی(ت)

تا (ta): نخ، شمارش، 4 خم دولا

تااِسا (ta esa): تاکنون

تا بَخوردَن (ta bakhordan): تا شدن

تا بَزوئَن (ta bazooan): تا زدن

تابِستون (tabestoon): تابستان

تابِستونی چله (tabestooni chellah): وسط تابستان، دهم تا اواسط مرداد

تا بَوی ئَن (ta bavian): خم شدن

تا به تا (ta be ta): لایه به لایه

تاپِلَه (tappelah): تاپاله

تاخت بَزوئَن (takht bazooan): معامله پایاپای، تاخت زدن

تاخت کُردَن (takht kordan): تاخت کردن، به سرعت دویدن

تار بَتِنیئَن (tar batinan): تار تنیدن

تارِف (taref): تعارف

تارِفی (tarefi): تعارفی

تاریکا (tarika): تاریکی

تاریک بَویئَن (tarik bavian): تاریک شدن

تاریک کُردَن (tarik kordan): تاریک کردن

تازَگی (tazegi): تازگی

تازوندَن (tazoondan): تازاندن

تازَه (tazah): تازه

تازِه جِوون (tazeh jevoon): تازه جوان

تازه زوما (tazeh zooma): تازه داماد

تازه کار (tazekar): ناشی

تاس (tas): لگن کوچک آب مخصوص حمام

تاسَکـ (tasak): تاس کوچک، ظرف مسی کوچک

تاغار (taghar): تغار

تا کُردَن (takordan): تا زدن، کنار آمدن

تِب تِب (teb teb ): قطره قطره

تَبریزی (tabrizi): درختی با پهنای کم و قامتی بلند از خانواده صنوبر که برای تیر ریزی سقف و ستون خانه ها استفاده می شود.

تُبرَه (tobrah): توبره

تَپِّه سَر (tappeh sar ): نام محلی در قسمت غربی میگون

تَتَه (tatah): خشتک

تَجرُبَه (tajrobah): تجربه

تُحوَه (tohvah): تحفه

تََخت (takht): آسوده و راحت، کف کفش، تخت

تَختَک (takhtak ): نام محلی بالای نرم خاکک که قبلاً برای خرمن بوده است.

تَختوک (takhtook): تخته کوچک

تَخته (takhtah): تخته

تختِه سَنگ (takhteh sang): سنگ کوچک

تُخ دِپاتَن (tokh depatan): بذر پاشیدن

تُخ دِپاتی (tokh depati): بذر پاشیدی

تُخ دِپاج (tokh depaj): تخم بپاش

تُخ دِپاجَم (tokh depajam): تخم بپاشم

تُخ دَکُردَن (tokh dakordan): تخم کردن

تِخ کُردَن (tokh kordan): چیز بدی را از دهان بیرون انداختن به زبان کودکانه

تُخمِ حَروم (tokhme haroom): فرزند نامشروع

تُخمَه (tokhmah): تخمه

تُخمی (tokhmi): آنچه برای به دست آوردن بذر از گیاهان نگهدارند، مرغ تخم گذار

تَخمین بَزوئَن (takhmin bazooan): تخمین زدن

تِراز (teraz): تراز

تِرازو (terazoo): ترازو

تِراش (terash): تراش

تِراشَه (terashah): تراشه

تِر بَزوئَن (ter bazooan): خرابکاری کردن

تُرت (tort): ترد

تِر تِر (ter ter): حالت اسهالی

تِر تِر هاکُردَن (ter ter hakordan): ناتوان شدن در انجام کاری

تَرتیجَک (tar tijak): سبزی شاهی(من کم و بیش از پیر مردان ترتیزک هم شنیدم. گویش دوران هم سن و سالان ما ترتیجک می گفتند.)

تَرچَسبون (tar chasboon): سریع

تَرخُن (tar khon): ترخونت

تُرشَک (torshak): گیاهی خودرو با تیغهای فراوان و برگهای ترش مزه

تَرکَه (tarkah): ترکه( چوب نازک و تازه و قابل انعطاف)

تَرکَه ای (tarkre ee):  کنایه از آدم لاغر

تُرنَه (tornah): پارچه مرطوب و تابیده شده که در بازی شاه و وزیر محکوم را با آن تنبیه می کنند. این پارچه معمولا از لنگ یا دستمال یزدی استفاده می شود.

تَرَه (tarah): تره

تَریت (tarit): تلیت

تَسمَه (tasmah): تسمه

تَشد (tashd): تشت

تَشدَگ (tashdag): تشت کوچک

تَشَر (tashar): فریاد بر سر کسی همراه با عصبانیت

تشَر بَزوئَن (tashar bazooan): فریاد زدن همراه با عصبانیت بر سر کسی

تَشنا (tashna): تشنه

تَشنایی (tashnayee): تشنگی

تَشی (tashi): حیوانی شبیه جوجه تیغی

تَصَُدُّق (tasoddogh): صدقه، رفع بلا

تعزیَه (taziah): تعزیه

تَعزیَه گَردون (taziah gardoon): اداره کننده مراسم تعزیه

تَغَیُّر کُردَن (taghayyor kordan): توپ و تشر زدن

تُف (tof): آب دهان

تِفاق (tefagh): پیشامد، اتفاق افتادن

تُف اَلَک کُردَن (tof alak kordan): آب دهان پرت کردن

تُفالَه (tofalah): تفاله

تُف کُردَن (tof kordan): آب دهان انداختن

تَقَلّا کُردَن (taghalla kordan): کوشش کردن

تُک (tok): منقار، لب و دهان،نوک(بلند ترین نقطه ارتفاعی)

تُک بَزوئَن (tok bazooan): نوک زدن

تُکِ لِنگ (toke leng): نوک پا

تُکِ کوه (toke kooh): نوک کوه

تَک و تو (tak o too): فعالیت، جنب و جوش

تَک و توک (tak o took): تک تک، میوه های کم درختان

تَک و پَک (tak o pak): تک تک، میوه کم درختان

تَکوم (takoom): تکان

تَکوم بِدائَن (takoom beda an): تکان دادن

تَکوم هِدائَن (takoom head an): تکان دادن

تُکون (tokoon): تکان

تُکون بَخوردَن (tokoon bakhordan): تکان خوردن

تَکِّه هِدائَن (takkeh heda an): تکیه دادن

تَکیَه (takiyah): تکیه، حسینیه

تَگ تَگ (tag tag): یکی یکی

تَگَر (tagar): تگرگ

تَل (tal): تلخ

تِلاش (telash): تلاش

تِلارسَر (telar sar): تالارسر، نام محلی با باغهای فراوان در غرب میگون

تِلافی (telafi): تلافی

تَل بَویئَن (tal bavian): تلخ شدن

تَل هاکُردَن (tal hakordan): تلخ شدن

تلف بویئَن (talaf bavian): تلف شدن

تَلکِه کُردَن (talakeh kordan): تلکه کردن

تِلو تِلو بَخوردَن (telo telo bakhordan): بی تعادل راه رفتن

تَلَه (talah): تله

تَلَه دَرِنگوئَن (talah darengooan): تله گذاشتن

تَلی (tali): خار

تَلی ساجَه (tali sajah): جارویی که با بوته های خاردار تهیه می شود.

تَلیسَه (talisah): گوساله بالغ

تَم (tam): دم

تِماشا (temasha): تماشا

تَمباکو (tambakoo): تنباکو

تَم بَکِشی اَن (tam bakeshian): دم کشیدن

تَمبَل (tambal): تنبل

تُمبون (tomboon): تنبان

تَم کُردَن (tam kordan): دم کردن

تَمکُنی (tamkoni): دمکنی، در سبدی پارچه پیچی شده برای دم کردن برنج

تَموشاچی (tamooshachi): تماشاچی، تماشاگر

تَموشایی (tamooshayee): تماشایی

تَموم (tamoom): تمام

تَموم بَویئَن (tamoom bavian): تمام شدن

تَموم هاکُردَن (tamoom hakordan): تمام کردن

تَنابندَه (tanabandah): آدم، انسان

تَن بِدائَن (tan beda an): تن دادن، تسلیم شدن

تَندیر (tandir ): تنور

تُنُک (tonok): رقیق، شُل، کم پشت

تِنِک آش (tenek ash ): آش رقیق

تَنگ (tang): محکم، نوار پهن از چرم و پشم و غیره برای بستن بار و پالان چارپایان

تَنگ بَیتَن (tang baytan): سخت گرفتن

تَنگِ شیر (tange shir ): نزدیک زایمان

تَنگَه (tangah): باریکه، حاشیه دره یا رودخانه، شکاف بین دو کوه، نام محلی در غرب میگون

تَنگِه بِِن (tangeh ben): نام محلی درشمال غربی میگون

تَنگِه میگون (tangeh meegoon): محلی درشمال میگون مرز میان میگون و جیرود

تَنِهار (tanehar): تنها

تَنِهاری (tanehari): تنهایی

تَنَه (tanah): جسم، پیکر

تَنَه بَزوئَن (taneh bazooan): تنه زدن

تو (too): تب، تاب بازی، تاب نخ و پارچه

تواَ (tooa): تابه

توئون (too oon): تاوان

توئون هِدائَن (too oon head an): تاوان دادن

توئیتَن (too eetan): تاب برداشتن

تو بَخوردَن (too bakhordan): تاب خوردن، چرخیدن

تو بِدائَن (too beda an): تاب دادن، سرخ کردن، پیچاندن پارچه

توبَدِه (toobadeh): بتابان

تو بُر (toobor): تب بر

توبَه (toobah): توبه

تو بَیتَن (too baytan): تاب برداشتن

توپ و تَشَر (toop o tashar): سرزنش همراه با دادو بیداد

توتَک (tootak): نان کوچک تنوری(معمولا نان کوچک شیرین که برای سال نو تهیه می شود.)

توخال (tookhal): تبخال

تود (tood): توت

تودّار (tooddar ): درخت توت

تودار (toodar): آب زیرکاه، رازدار

تو دارنَه (too dar nah): تب دارد.

تور (toor): تبر

تورَک (toorak): تبر کوچک

توشیر (tooshir): خامه

توفیر (toofir): تفاوت

توفیر نِدارنَه (toofir nedarnah): فرقی ندارد

توک (took): تبر

تولَه (toolah): توله

تون (toon): جای دور، آتشخانه حمام

تون به تون (toon be toon) دشنامی به معنای گور به گور

تون کَتَه (toon katah): دشنامی به معنای گم و گور شد.

تونین (toonin): تونهادن: درزگرفتن

تووَل (tooval): تاول

تو ولَرز (too o larz): تب و لرز

تَه او (tahoo): ته آب، آب باریکه ای پس از بستن نهر یا استخر

تَه بَکِشی ئَن (tah bakeshian): ته کشیدن

تَه و توشِه دِیرگائوردَن (tah o toosheh dirga oordan): کنه کاری را در آوردن

تَه تاغاری (tah taghari): آخرین فرزند

تِهرون (tehroon): تهران

تَهم (tahm): طعم

تَه موندَه (tah moondah): ته مانده

تَهنا (tahna): تنها

تَهناری (tahnari): تنهایی

تهنایی (tahnaee): تنهایی

تهیه بَدی ئَن (tahieh badian): تهیه دیدن

تهیه کُردَن (tahieh kordan): تهیه کردن

تیاتر (tiatr): تئاتر

تیج (tij): تیز

تیخ (tikh): تیغ، خار

تیر (tir): تیر، چوب قطور و بلند مورد مصرف در ساخت سقف

تیراَلَک کُردَن (tir alak kordan): تیر انداختن

تیربَخوردَن (tir bakhordan): تیر خوردن

تیر بَزوئَن (tir bazooan): تیر زدن

تیربَکشی ئَن (tir bakeshian): تیر کشیدن درد

تیرِکاری بَخوردَن (tireh kari bakhordan): گرفتار مصیبت بزرگی شدن

تیرکُردَن (tir kordan): تحریک کردن، وادار کردن

تیرکَمون (tirkamoon): تیر کمان، وسیله شکار کودکان، قوس و قزح، رنگین کمان

تَگَر (tagar): تگرگ

تَل گَز (tal gaz): زنبور بزرگ، حشره ای بزرگ تر از خرمگس که دورو بر گاو می چرخد و با سوراخی که در بدن گاو ایجاد می کند از خون آن می مکد.

تیر و طایفه (tir o tayefah): ایل و تبار

تیرَه (tirah): تیره، تار، راسته، شاخه ای از یک ایل

تیرَه یِ پُشت (tiraye posht): ستون فقرات

تیسا به لِنگ (tisa be leng ): پا برهنه

تیشَه (tishah): تیشه

تیغ بَزوئَن (tigh bazooan): تیغ زدن

تیغ بَکِشی ئَن (tigh bakeshian): تیغ کشیدن

تیغَه (tighah): تیغه

تیکَّه (tikkeh): تکه،  بخشی از زمین زراعی که نهر جداگانه دارد.

تیکّه بِدائَن (tikkeh beda an): وصله زدن

تیکّه پارَه (tikkeh parah): تکه پاره

تیکّه تیکّه بَوی ئَن (tikkeh tikkeh bavian): تکه تکه شدن

تیکّه تیکّه هاکُردَن (tikkeh tikkeh ha kordan): تکه تکه کردن

تیل (til): گل و لای

تیلَه (tilah): تیله، آب گل آلود است.

تیلیفون (tilifoon): تلفون

والله علیم حکیم

سعید فهندژی سعدی

بدون ذکر منبع شرعاً جایز نیست