فرهنگ لغات میگونی(ف - ق)

حرف (ف)

فاتَمَ صَلوات :(fatamasalvat) فاتحه مع الصلوات

فاتَه (fātah): فاتحه

فاتِه بَخونِسَّن (fāte bakhunessan): فاتحه خواندن

فاتَه خُنی (fāta khoni ): فاتحه خوانی، مجلس ختم و قرائت قرآن برای میت

فاجِر، هَرزَه، بَد کارَه (fājer, harzah, bad kārah): مرد فاسد

فاحِشَه (fāheshah): فاحشه

فاحِشَه، جِندَه، هَرزَه، هَوَس واز (fāheshah, jendah, harzah, havas vāz):  شخص زن بدکار

فاخِر (fākher): با ارزش

فاسِق، مول (fāsegh, mul): شخصی که با زن شوهر دار بیامیزد

فاش (fāsh): فحش

فاش او دار (fāshe u dār): فحش آب دار، فحش رکیک

فاش بَخوردَن (fash bakhordan): فحش خوردن

فاش بِدائَن (fash bedāan): فحش دادن

فاش بَوِه (fāsh baveh): آشکار شد

فاشِ خاخِر و مار (fāshe khākher u mār): فحش خواهر و مادر

فاش کاری (fāsh kāri): فحّاشی

فاش کاری هاکُردَن (fāsh kāri hākordan): فحّاشی کردن

فاش نَدِه، فاش نوو (fāsh nadeh, fāsh nu): فحش نده

فاش نَکُردَه (fāsh nakordah): آشکار نکرد

فاش هاکُنِش (fāsh hākonesh): آشکارش کن

فاش و فاش کاری (fāsh u fāsh kari): فحّاشی

فاصِلَه (fāselah): فاصله

فاطِمَه (fātemah): فاطمه

فال (fāl): تقسیم مغز گردو به اجزای مساوی

فال (fāl): شگون

فال (fāl): فال

فال بَیتَن (fāl baytan): فال گرفتن

فال فال هاکُردَن (fāl fāl hākordan): چیزی را به قسمت های مساوی تقسیم کردن

فال گوش اِسًائَن (fāl gush essāan ): فال گوش ایستادن

فال گیر (fāl gir): طالع بین

فالودَه (fāludah): فالوده

فامیل، تَنی جومَه (fāmil, tani jumah): نسبت دو نفر که خویشاوند هم هستند

فامیلی (fāmili): خویشاوندی

فایِِدَه (fāyedah): فایده

فِت (fet): خوابیده

فَتً و فِراوون (fat o ferāvun ): زیاد و فراوان

فِتنَه (fetnah): فتنه

فِتنَه راه اِنگوئَن (fetnah rāh enguan): شرّ راه انداختن

فِتَه، خو دَرَه (fetah, khu darah): خوابیده است

فَتیر (fatir): نان پهن و کلفت

فِتیلَه (fetilah ): فیتیله

فِتیلَه، پِتیلَه (fetilah, petilah): فتیله

فَخوارَه، فَخفارَه (fakhuārah, fakhfārah): فوّاره

فِدا (fedā): قربان

فِدا کُردَن (fedā kordan): فدا کردن

فِدات (فِداد) (fedāt (fedād)):  فدایت بشوم

فِدَحمون (fedahmun): لنگ حمّام

فِر بِدائَن (fer bedāan ): فر دادن

فِر فِر، فِرّ و فِر (fer fer, ferr u fer): زیاده روی

فِر کُردَن (fer kordan ): فر کردن

فِر هاکُردَن (fer hākordan): خالی کردن بینی

فِراخ (ferākh): فراخ

فِراخ بَوِه (ferākh baveh): گشاد شد

فِراخ، گوشاد، گَل و گوشاد، وا (ferākh, gushād, gal u gushād, vā):  گشاد

فِراخُنو (ferākhunu): نام یکی از کوه ها در غرب  میگون

فَراد (farād): فرهاد

فِرار (ferār): فرار

فِرار هاکُردَن (ferār hakordan ): فرار کردن

فِراری بِدائَن (ferāri bedā an ): فراری دادن

فرّاش باشی (frrāsh bāshi): رئیس فرّاشان

فِراق (ferāgh): فراق

فِراموش بَویئَن (ferāmush bavian): فراموش شدن

فِراموش کُردَن (ferāmush kordan): فراموش کردن

‌فِراهَم بَویئَن، رَدیف بَویئَن (ferāham bavian, radif bavian):  جور شدن، فراهم شدن

فِراهَم کُردَن (ferāham kordan): فراهم کردن

فِراوون (ferāvun): فراوان

فِراوون، یِه عالِمَه (feārvun, ye ālemah): پر

فِراوونی (ferāvuni): فراوانی

فِرت (fert): تند و با عجله

فِرت فِرت (fert fert): زود زود، مداوم و متوالی

فِرت فِرت، گُر گُر، هِی هِی (fert fert, gor gor, hey  hey): تند تند، پشت سر هم

فِرت، مِثِ قِرقی (fert, mese gherghi): تند

فِرتِش دَرشیئَه (fertesh darshiah): گوزید

فِرتی (ferti): سریع و با عجله

فِرچَه (ferchah): فرچه

فَرخِندَه (farkhendah): فرخنده، نامی برای زنان

فِردا (ferdā): فردا

فِردا شو (ferdā shu ): فردا شب

فَردای کاری (fardāye kāri): عاقبت کار

فَردایی روز (fardāyi ruz): روز بعد

فَردایی شو (fardāyi shu): شب بعد

فِرز (ferz): آدم زرنگ، سریع و چابک

فِرز، چَرب دَس (ferz, charb das): چابک

فَرزَندون (farzandun): فرزندان

فَرزُنَه (farzonah): فرزانه

فَرسَخ (farsakh): فرسنگ، طولی به حد شش کیلومتر

فَرسَخ (farsakh): کنایه از جای دور

فَرش بَتِکاندِنائَن (farsh batekāndenāan): فرش تکان دادن

فِرِشتَگ (fereshtag): فوّاره

فِرِشتَه (fereshtah): فرشته

فِرِشتَه (fereshtah): کنایه از انسان نیکوکار

فِرِشتَه (fereshtah): ملک

فِرِشنَک (fereshnak): به شدت بیرون زدن خون

فِرِشنَک بَزوئَن (fereshnak bazuan): خروج پر قدرت مواد مایع از لوله

فَرض هاکُن، خیال هاکُن (farz hākon, khiāl hākon):  فرض کن

فِرفِرَه (ferferah): فرفره، وسیله بازی انفرادی (کش قیطانی را دو لا می کردند و قرقره خالی شده از نخ را در وسط آن قرار می دادند. دو طرف قرقره را به وسیله دو کش محکم گره می زدند. دو طرف کش را گره می زدند و با انگشتان دو دست جلو و عقب می بردند و با پیچ و تاب خوردن کش ها قرقره با سرعت زیادی به دور خودش می چرخید. برخی از بچه ها هنگامی که قرقره به حد اعلای چرخش خودش می رسید، آن را به دست طرف مقابل می زدند که درد زیادی به همراه داشت.

فِرفِری (ferferi): موی پر چین و شکن

فَرق (fargh): تبعیض

فَرق (fargh): سر

فَرق درِنگوئَن، خاصَّه خَرج هاکُردَن (fargh drenguan,  khāssah kharj hākordan):  تبعیض قائل شدن

فَرق، فَرقِ سَر (fargh, farghe sar): وسط کله

فَرماش (farmāsh): فرمایش

فَرمایِش هاکُردَن (farmāyesh hākordan): فرمودن

فَرمودَه (farmudah): فرموده

فَرمون (farmun): فرمان

فَرمون بُردار (farmun bordār): فرمانبردار، مطیع

فَرمون هِدائَن، اُرد بِدائَن (farmun hedāan, ord bedāan):  امر کردن، فرمان دادن

فَرمون وَردار (farmun vardār): فرمان بردار

فَرمون، اُرد (farmun, ord): امر

فَرموندَه (farmundah): فرمانده

فَرهات (farhāt): فرهاد

فَرهَم (farham): فراهم

فُرو شیئَن (furu shian): فرو رفتن

فُرو کُردَن (furu kordan ): فرو کردن

فرو کِش بَویئَن (fru kesh bavian): سبکی و بهبودی بیماری

فروز بیموئَن (fruz bimuan): آرام شدن، فرود آمدن

فِروش(ferush):  فروش

فِروشگا (ferushgā): فروشگاه

فِروشَندَه (ferushandah): فروشنده

فِروشی (ferushi): فروشی

فِریاد (feryād): فریاد

فِریاد بَزوئَن (feryād bazuan ): فریاد زدن

فِریاد فِریاد (feryād feryād): فریاد فریاد

فِریب، شیلِه پیلَه (ferib, shileh pilah): فریب

فِریبکار (feribkār): فریب کار

فِس درشیئَن (fes darshian): خالی شدن باد

فِس فِس (fes fes): کند کار

فِس فِس کُردَن (fes fes kordan): آهسته کار کردن

فِس فِسی (fes fesi): کند کار

فِساد (fesād): چرک زخم

فِساد (fesād): فاسد

فِسقِلی (fesgheli): آدم ریزه میزه

فِسقِلی (fesgheli): خیلی کوچک

فِسِنجون (fesenjun): فسنجان

فِش (fesh): فیش، صدای حرکت مار یا حرکت سریع گلوله یا صدایی که حیواناتی مثل گاو از بینی خود در می آورند.

فِش بَزوئَن (fesh bazuan): شاش زدن

فِش بَزوئَن (fesh bazuan): شاش زدن بز نر به خودش

فِش بینگوئَن(feshbinguan):  همان شیر و خط انداختن با سکه است، زمان سنج آبی(البته با آب دهان روی زمین انداختن تا هنگام جذب تمامی کف های آن در دل خاک).

فِشار بِدائَن (feshār bedāan): فشار دادن

فِشار بیاردَن، زور کُردَن (feshār bārdan, zur kordan):  زور آوردن

فِشار بیموئَن (feshār bimuan ): فشار آمدن

فِشفِشَه (fashfeshah): فشفشه

فِشک (feshk): تُف، خشک

فِشک بینگوئَن (feshk binguan): نوعی قرعه کشی برای شروع کاری که با آب دهان یک طرف تخته سنگ را خیس کردن و پرت کردن

فِشکی، مُشَمّا (feshki, moshammā): پلاستیک

فِضول (fezul): فضول

فِضولی (fezuli): فضولی

فِطرَت، خَمیرَه (fetrat, khamirah): ذات

فِطریَه (fetriyah): فطریه

فَطیر (fatir): نان بدون مایه (بی مایه فطیرَه)

فَعلِگَری (falegari): رعیتی، عملگی، کارگری

فَعلِگی (falegi): رعیتی، عملگی، کارگری

فَعلَه (falah): رعیت، عمله، کارگر

فِقاق (feghāgh): خیلی ترش

فَقَرَه (fagharah): فقره

فَک (fak): آرواره

فِک و خیال (fek u khyāl): فکر و خیال

فِکرِ خیال (fekre khiāl): فکر و خیال

فِکِر، فِک (feker, fek): فکر

فِکِه دار، اَشکُلَک (fekeh dār, ashkolak): درخت بید

فِلاحت (felāht): کشاورزی

فِلاکَد  : (felākad) بدبخت و بیچاره

فَلامرز (falāmarz): فرامرز

فِلان و بِهِمان، فولون و بیسار (felān u behemān, fulun u bisār):  فلان و بهمان

فَلسَفَه (falsafah): فلسفه

فِلفِل زَرچوبَه (felfel zarchubah): فلفل زردچوبه

فِلفِل نَمَکی (felfel namaki): شخص بامزه و دوست داشتنی، شخص تیز، فرز و زرنگ

فَلَک (falak): آسمان

فَلَک (falak): چوب تسمه داری که پای متخلف را در آن می بستند و با ترکه یا شلاق به کف پا ضربه می زدند

فَلَک بَزَه (falak bazah): بدبخت

فَلَک بَویئَن (falak bavian): فلک شدن

فَلَک کُردَن (falak kordan):فلک کردن

فَلَکَه (falakah): فلکه

فِلِنگ (feleng) فرار

فِلِنگ دَوِسّائَن (feleng davessāan): در رفتن

فِلِنگ دَوِستَن (feleng davestan ): فلنگ بستن، فرار کردن

فَلًَه (fallah): فلّه

فِلون بِهَمِدون ( felun be hamedun): فلان و بهمان (به همه شما)

فُلون بَهمِدون (folun bahmedun): فلان به همان

فُلون فُلونِ همَدون (folunfolune bahmadun): فلان فلان همه شما (نوعی فحش و ناسزا)

فِلون، فولون (felun fulun): فلان

فِلونی (felun): فرد نامعیّن و مبهم

فِنا بَویئَن (fenā bavian): زایل شدن

فِنجون (fenjun): فنجان

فَند (fand ): ترفند، حیله و فریب، فن و شگرد

فَند بَزوئَن (fand bazuan ): فن زدن

فِندُق (fendogh): فندق

فِنَر (fenar): فنر

فِنقِلی (fengheli): کوچک

فِنقِلی، فِنگِلی (fengheli, fengeli): شخص بسیار کوچک یا فسقلی

فِنقِلی، کوشکَک، اَندونوک (fengheli, kushkak, andunuk):  کوچک

فِنگ فِنگ (feng feng): گله و شکایت بی جا

فِنگ فِنگ هاکُردَن (feng feng hākordan): گله و شکایت بی جا کردن

فِنگ فِنگی، فین فینی (feng fengi, fin fini): شخصی که زیاد نق نقو است و گله و شکایت می کند

فِنگِلی (fengeli): فسقلی

فِنگی (fengi): شکایت کننده ی بهاته جو

فِهرِست بَیتَن، سیاهَه، چوو خَط (fehrest baytan, siāhah, chu khat):  صورت حساب

فَهمیدَه، با شوعور (fahmidah, bā shur): با مرام

فوت و فَند (fut u fand): فوت و فن

فورقون (furghun): فرقان

فورو بوردَن (furu burdan): غرق شدن

فوروز (furuz): آرامش

فوروز (furuz): فرود

فوروز بیموئَن (furuz bimuan): آرام گرفتن

فوروز بیموئَن (furuz bimuan): عصبانیّت پایین آمده

فولون فولون بَوِه (fulun fulun baveh): فلان فلان شده

فیروزَه ( firuzah):فیروزه

فیریب بَخوردَن (firib bakhordan): فریب خوردن

فیریب بِدائَن (firib bedāan): فریب دادن

فیریب، رَنگ (firib, rang): مکر و فریب

فیریب، فِریب ( firib): فریب

فیرینی (firini): فِرِنی

فیس (fis): تعریف از خود

فیس (fis): دروغ

فیس بَکُردَن (fis bakordan): تعریف از خود کردن

فیس و اِفادَه (fis o efādah ): نخوت و تکبر، ناز و افاده

فیس و اِفادَه (fis u efādah): پُز، نخوت و تکبر

فیسِن (fisen): تعریف کننده از خود

فیسِن، دوروجِن (fisen, durujen): دروغگو

فیقَک (fighak): نوعی ساز دست ساز که با پوست تازه ی درختان بید و غیره در بهار درست می کردند

فیل و فِنجون (fil o fenjun ): فیل و فنجان

فیلی (fili): رنگ فاخته ای

فین (fin): خالی کردن دماغ

فین فین آکُردَن، فِنگ فِنگ آکُردَن (fin fin ākordan, feng feng ākordan):  شکایت و گله ی نابجا، تودماغی حرف زدن

کند

حرف (ق)

قاب (ghāb): پاشنه ی پا

قاب (ghāb): پایه

قاب (ghāb): عقیده

قاب بَدُزّیئَن، حیلَه بَزوئَن (ghāb badozzian, hilah bazuan):  کلک زدن

قاب بَدُزّیئَن، طور هاکُردَن (ghāb badozzian, tur hākordan):  اغفال کردن

قاب بَدُزّیئَن، گوش بَرویئَن (ghāb badozzian, gush baruyan):  کلاهبرداری کردن

قاب بَزوئَن (ghāb bazuan): به سرعت ربودن

قاب بِه زَمین بَزوئَن (ghāb be zamin bazuan): پاشنه ی پا به زمین کوبیدن

قاب چِه بَدُزِّیئَن (ghāb che badozzian): عقیده یا نظر کسی را جلب کردن

قاب چِه بَزو (ghāb che bazu): رای او را زد

قاب دُز (ghāb doz): حیله گر

قاب نَشور (ghāb nashur): دستمال آشپزخانه

قاب وازی (ghāb vāzi ):  بازی با قاب، بازی با قاب بیشتر در مجالس عروسی با نام ترنه بازی یا شاه و وزیر انجام می شد.

قابِل (ghābel): توانا

قابِل، خورَند (ghābel, khurand): درخور

قابِل، شایِستَه (ghābel, shāyestah): سزاوار

قابلامَه (ghāblāmah): قابلامه

قابِلَه (ghābelah): توانا است

قابِلَه (ghābelah): قابله

قاپ (ghāp): گول

قاپ بَدُزِّیئَن (ghāp badozezian): گول زدن

قاپ بَزوئَن (ghāp bazuan): سریع و ناگهانی ربودن

قاپ، پُلتیک(ghāp, poltik):  گول زدند

قاپچی، دَربون (ghāpchi, darbun): دربان

قات بَزَه، تاس، بی می (ghāt baza, tās, bi mi): بی مو

قاتِ قات (ghāte ghāt): برهنه ی برهنه

قات(ghāt):  برهنه

قاتِق (ghātegh ): لقمه، چیزی که با نان خورده می شود.

قاتُق هاکُردَن (ghātogh hākordan): لقمه را متناسب و به اندازه برداشتن

قاتِق، قاتُق، لاقمَه، لاقمَه (ghātegh, ghātogh, lāghmah, lāghmah):  لقمه لقمه

قاتُقی (ghātoghi): لقمه ای

قاتی پاتی (ghāti pāti): درهم و مخلوط

قاتی پاتی بَویئَن (ghāti pāti bavian): به هم ریختن

قاتی کُردَن (ghāti kordan): مخلوط کردن

قاچ (ghāch): ترک دست و پا و هر شکافی

قاچ (ghāch): شقّه

قاچ بَخوردَن (ghach bakhordan): شکاف خوردن، ترک خوردن، چاک برداشتن

قاچ بِدائَن ( ghach bedāan): شکاف دادن، جدا کردن از هم

قاچ بَیتَن (ghāch baytan): شکاف برداشتن

قاچ، قاش (ghach): ترک، شکاف، بر آمدگی قسمت جلویی پالون و زین

قاچّاق (ghāchchāgh): قاچاق

قاچّاق چی (ghāchchāgh chi): قاچاق چی

قاچاق گِرِسَّن (ghāchāgh geressan): آهسته و مخفیانه محل کار را ترک کردن

قاچاقی دَرشیئَن (ghachaghi darshian): مخفیانه محل کار را ترک کردن

قاچّاقی، زیرکاهی، نوهونی (ghāchchāghi, zirkāhi, nuhuni):  مخفیانه

قار قارَک، دِل خوش کُنَک (ghār ghārak, del khush konak): اسباب بازی

قاراشمیش (ghārāshmish): بی نظمی

قارقارَک (ghārghārak): اسباب بازی

قارقاشِم(ghārghāshem):  تمامی، کامل، این واژه بیشتر برای یخ و یخبندان می آید. مثل: قارقاشِم یَخ بَزو : یکپارچه یخ زده است

قازورات، گُه (ghāzurāt, goh): کثافت

قاش (ghāsh): قاچ

قاش (ghāsh): قسمت جلو و برآمده ی پالان و زین چهارپایان

قاش بَخوردَه (ghāsh bakhurdah): ترک برداشت

قاشِق، کَچَه (ghāshegh, kachah): قاشق

قاشِقَک (ghāsheghak): قاشق کوچک، قاشق چای خوری

قاصِد، فِرِستادَه (ghāsed, ferestādah): پیک

قاصِدَگ (ghāsedag): قاصدک

قاطِر (ghāter): قاطر

قاطی بَکُرد (ghāti bakord): خُل

قاطی پاتی (ghāti pāti): درهم

قاطی دآر (ghāti dār): ناخالص

قاطی کُردَن (ghāti kordan): دیوانه شدن، مخلوط کردن

قاعِدِگی (ghāedegi): خون ریزی زنانه

قاعِدَه (ghāedah): اساس و بنیان کار

قاعِدَه (ghāedah): قاعده

قاف، کوهی قاف (ghāf, kuhi ghāf): بلند ترین نقطه ی کوه

قافِلَه (ghāfelah): قافله

قافلَه، کارِوون (ghāflah, kārevun): کاروان

قاق(ghāgh):  نحیف

قاقارتی (ghāghārti): گردویی که پوست سبز آن جدا شده باشد.

قاقارتی (ghāghārti): موی سر از بیخ تراشیده

قاقارتی بَویئَن (ghāghārti bavian): رسیدن گردو و هنگام برداشت محصول

قاقارتی هاکُردَن (ghāghārt hākordan): تراشیدن موی سر از تَه

قاقارتی هاکُردَن (ghāghārti hākordan): جدا کردن پوست سبز گردو

قاقارتی، چارخاش (ghāghārti, chārkhāsh): پوست سبز گردوی رسیده و چهار قاچ شده

قاقاروت (ghāghārut): شخص ضعیف و لاغر، برهنه، خشک

قاقاروت، قاتِ قات (ghāghārut, ghāte ghāt): برهنه

قاقوروت، بَرَهوت (ghāghurut, barahut): خشکِ خشک

قال (ghāl): صدا، تنها، جا گذاشتن

قال بَزوئَن (ghāl bazuan): صدا زدن

قال و مَقال (ghāl u maghāl): سر و صدا

قال واهِشتَن (ghāl uāheshtan): سر کار گذاشتن

قال واهِشتَن (ghāl vāheshtan): جا گذاشتن، بر سر قرار حاضر نشدن

قالِب (ghāleb): کالبد

قالِبی (ghālebi): موافق و برابر با قالب

قالتاق (ghāltāgh): فریب کار

قالچِه بَکِنِسَّن (ghālcheh bakenessan): تمام کردن چیزی

قالِو (ghālev): قالب

قالِو قالِو (ghālev ghālev): قالب قالب

قالی (ghāli): فرش

قالیچَه (ghālchah): فرش کوچک

قامَد (ghāmad): قامت

قامِه قامِه هاکُردَن (ghāmeh ghāmeh hākordan): قطعه قطعه کردن ساقه ی درختان بریده و خشک شده در اندازه های دور و بر 50 سانتی متر جهت حمل  سوزاندن

قامَه، داری قامَه (ghāmah, dāri ghāmah): تنه ی درخت

قان قانی، فین فینی (ghān ghāni, fin fini): شخصی که تو دماغی حرف می زند

قانح (ghāneh): قانع

قانِح گِرِسَّن (ghāneh geressan): قانع شدن

قانون (ghānun): محکمه

قانون، دَستور (ghānun, dastur): قرار و قاعده

قاهر (ghāhr): قهر

قاهرِجِن (ghāhrejen): قهر کننده

قاوِل (ghāvel): درخور

قاوِل (ghāvel): قابل

قاوِلَه (ghāvelah): قابله

قائِدَه (ghāedah): بنیان کار

قایَم (ghāam): صدای بلند

قائِم (ghāem): عمود

قایَم (ghāyam ): محکم و استوار، پنهان، عمود

قایَم (ghāyam): قرص و محکم

قایِم (ghāyem): گم و پنهان

قایَم باشَک (ghāam bāshak): بازی معروف بچه ها

قایِم باشَک (ghāyam bāshak ): قایم موشک، بازی معروف کودکان که عده ای مخفی شده و نفر بازنده باید آن ها را پیدا کند.

قایِم بوشَک (ghāyem bushak): قایم باشک یا قایم شدنک بازی معروفی که کودکان بعد از شیر و خط، بازنده چشم هایش را می بست و دیگران پنهان می شدند. بعد از اطلاع رسانی از طرف پنهان شدگان آن که چشم هایش را بسته بود می گشت تا آن ها را پیدا کند. بعد از پیدا کردن می بایست خودش را زودتر به جایگاهی که از قبل تعیین شده بود، می رساند و واژه ساک ساک را بر زبان می آورد. در این صورت فرد دیده شده، بازنده و می بایست دفعه بعدی خودش چشم هایش را ببندد و دیگران قایم شوند. اگر شخث پنهان شده دور از چشم کسی که چشم هایش را بسته بود خودش را زودتر به محل مورد نظر می رساند و ساک ساک می گفت برنده می شد.

قایَم بَویئَن ( ghāyam bāvian): پنهان شدن

قایم بییَن (ghām biyan): استوار بودن

قایِم کُردَن ( ghāyam kordan): پنهان کردن

قایِم گِرِس (ghāyem geres): گم شده

قایَم نیَه، قُرص نیَه (ghāyam niyah, ghors niyah): سفت نیست

قایَم، سِفت (ghāyam, seft): محکم

قایَم، قُرص (ghāyam, ghors): سفت

قایِمَکی (ghāyemaki): یواشکی

قائِمی (ghāemi): عمودی

قاییم بَویئَن، نوهون بَویئَن (ghāyim bavian, nuhun bavian):  قایم شدن

قَب قَب چِه باد دَکُردَن (ghab ghab che bād dakordan):  کنایه از پز دادن

قُبا بَئوتَن (ghobā bautan): کنایه از گرفتاری برای کسی ایجاد کردن

قِبا، قُبا (ghebā, ghobā): قبا، نوعی لباس میان باز که تا زانو می رسد و روی ارخالق می پوشند.

قَباحَت (ghabāhat): شرمساری، خجالت، رسوایی

قِباحَت دارنَه (ghebāhat dārnah): خجالت دارد

قِباحَت، رِسوایی (ghebāhat, resuāyy): شرمساری

قَبر (ghabr): گور

قُبِر (ghober): ارزش

قُبِر داشتَن (ghober dāshtan): ارزش داشتن

قَبر کَن (ghabr kan): کسی که کارش کندن قبر است

قِبراق (ghebrāgh ): چابک، چالاک، فرز، سرحال

قِبراقی (ghebrāgh): سرحالی

قَبرِسّون، مَغفِرِسّون (ghabressun, maghferessun): قبرستان

قَبرِسّونی (ghabressuni): سر مزار

قَبضَه (ghabzah): دسته یا دستگیره

قَبضَه (ghabzah): قبضه

قَبلَنا، پیش پیش، پیشَکی (ghablanā, pish pish, pishaki):  قبلاً

قِبلَه (gheblah): قبله

قِبلَه نُما (gheblah noma): قبله نما

قُبَّه (ghobabh): گنبد بنا، درجه سردوشی

قَبول بَویئَن ( ghabul bavian): قبول شدن

قَبول دارمَه (ghabul dārmah): قبول دارم

قَبول هاکُردَن، گِردِن گیتَن (ghabul hākordan, gerden gitan):  عهده گرفتن

قَبولَه (ghabulah): قبول است

قُپُلی (ghopoli): گرد و قلمبه

قُپّی (ghoppi): لاف

قُپّی بیموئَن (ghoppi bimuan ): لاف زدن

قِچ (ghech): به اندازه

قِچ (ghech): قالب هم

قِچ (ghech): موزون

قُچ (ghoch):  هر چیز راست و سیخ شده

قُچ (ghoch): تپّه

قِچِ قِچَ (gheche ghecha): اندازه ی اندازه است

قِچِ هَمِنَه (gheche hamenah): موازی هم هستند

قِچِّ هَمِنَه (ghechech hamenah): قالب هم هستند

قِچ، قیچ (ghech, ghich): هم اندازه

قُچّاق (ghochchāgh): شخص نیرومند، گردن کلفت و قلچماق

قُچّاق (ghochchāgh): قبراق، چابک، فرز و چالاک

قُچّاق (ghochchāӯ ): نیرومند، گردن کلفت

قُچّآق، قُلچُماق (ghochchāgh, gholchomāgh): قوی

قُچَّک (ghochachk): قوچک (گردنه)

قِچَه اینجَیَه (ghechah injayah): به اندازه ی اینجاست

قِچی (ghechi): قیچی

قَحبَه (ghahbah): زشت کار

قَحبَه، قهوَه ( ghahbah): بدکاره، قحبه

قَحبَه، قَهوَه (ghahbah, ghahvah): بد کاره

قَحدی (ghahdi): خشکسالی

قَحدی (ghahdi): قحطی

قُدّ (ghodd): خیره سر، لجوج

قَد بَکِشیئَن (ghad bakeshian): قد کشیدن

قَد راس هاکُردَن (ghad rās hakordan): قد راست کردن، کنایه از بیرون آمدن از گرفتاری

قَد عَلَم هاکُردَن (ghad alam hākordan): سربلند کردن، سینه سپر کردن

قُد قُد (ghod ghod): صدای مرغ

قُدِّ قُدَّ (ghodde ghodda): خیلی خیره سر است

قَد کَشَک (ghad kashak): غده هایی که در ران در دو سوی استخوان شرمگاه وجود دارد

قَد و قامَت (ghad u ghāmat): قد و قامت

قَد، قَط (ghad, ghat): قطع

قَدّارَه (ghaddārah): نوعی شمشیر کوتاه

قَدّارَه (ghaddārah): وسیله ای برای خرد کردن علف های خشک

قَدّارَه دَوِستَن (ghaddārah davestan ): شمشیر بستن و مسلح شدن

قَدَح (ghadah): پیاله بزرگ

قَدر و مَنزِلَت (ghadr u manzelat): رتبه

قَدردونی (ghadrdun): تشکّر

قَدِغَن هاکُردَن (ghadeghan hākordan ): ممنوع کردن

قَدِقَن بیئَن (ghadeghan bian): ممنوع بودن

قَدَم بَزوئَن (ghadam bazuan ): قدم زدن

قَدَم بَزوئَن (ghadam bazuan): اندازه گیری طول زمین با قدم

قَدَم بَزوئَن، قَدَم دَرِنگوئَن (ghadam bazuan, ghadam darenguan):  قدم زدن در اولین ساعت بعد از سال نو به منظور شگون داشتن یک فرد خوش قدمی که در منزل پا بگذارد. یکی از رسم های خوب اهالی که قبل از سال نو پدر و یا بزرگتر خانواده اسامی تک تک اعضای خانواده را روی کاغذهای کوچکی می نوشتند و آن ها را در میان قرآن قرار می دادند. بعد از خواندن چند آیه ای از قرآن مجید، از یک خردسالی که در منزل حضور داشته باشد و یا یکی از افرادی که بیشتر مورد احترام معنوی اعضای خانواده باشد، می خواستند تا یکی از این اسامی را بیرون بکشد. همان فردی که نامش به این ترتیب از لای قرآن درآمده باشد، چند لحظه قبل از سال نو او را همراه با یک جلد کلام الله مجید و یک شیشه گلاب به بیرون از خانه می فرستادند. بعد از تحویل سال به خانه وارد می شد. این عمل نشان دهنده این است که از اولین روزهای سال از خدا بخواهیم که خانه ما پر برکت و کسانی وارد خانه ما بشوند که خوش قدم و با خیر و برکت و سلامت باشند.

قَدَم بَیتَن (ghadam baytan): قدم برداشتن، کاری انجام دادن

قَدَم دار (ghadam dār): خوش قدم

قَدَم داشتَن ( ghadam dashtan): خوش قدم بودن

قَدَم کُردَن (ghadam kordan): اندازه گیری طول زمین با قدم زدن

قَدَه (ghadah): باده

قُدّی (ghoddi): لجاجت

قُدّی هاکُردَن (ghoddi hākordan): خیره سری کردن

قَدیفَه (ghadifah): قطیفه، حوله حمام

قَدیما (ghadimā): در قدیم

قدیمی، کُهنَه (ghdimi, kohnah): کهنه

قُر (ghor): فرورفتگی و لهیدگی ظروف و وسایل فلزی، متورم شدن بیضه، باد فتق

قُر (ghor): کج و قراضه

قِر بِدائَن، قِر بَریتَن (gher bedāan, gher baritan): قر دادن، رقصیدن

قُر بَویئَن ( ghor bavian): قر شدن

قُر بَویئَن (ghor bavian): باد فتخ گرفتن

قِر بینگوئَن، بِرَخصیئَن (gher binguan, berakhsian): رقصیدن

قُر تَپَّه (ghor tappah): شخص کوتاه قد و خپل

قُر خایَه، قُر (ghor khāah, ghor): مردی که ورم بیضه دارد

قِر قِشَه (gher gheshah): اضطراب

قُر کُردَن (ghor kordan): قر کردن

قِرِ کَمَر، رَخص (ghere kamar, rakhs): رقص

قِر و فِر (gher u fer): آراستگی لباس برای تظاهر

قَرّابَه (gharrābah): شیشه بزرگ دهانه تنگ

قِرار  بَیتَن (gherār  baytan): آرام گرفتن

قِرار (gherār): آرام

قِرار (gherār): قرار و پیمان

قَرار بَیتَن (gharār baytan ): آرام گرفتن، استقرار یافتن

قِرار بَیتَن (gherār batan): آرام شدن

قِرار دَرِنگوئَن (gherār darenguan): قرار گذاشتن

قِرارداد (gherārdād): قرارداد

قُراضَه (ghorāzah): قراضه

قَراوول (قَرِاول) بَیتَن (gharul (ghareul) baytan): نشانه گرفتن

قَراویتَن (gharāvitan): ریختن دسته جمعی پرندگان بر سر چیز یا چیزهایی

قَراویتَن (gharāvitan): شتابزدگی در برداشتن و خوردن

قَراویتَن (gharāvitan): هجوم بردن

قُرب دار، قُبِر دار (ghorb dār, ghober dār): شخص

قُرباغَه: (ghorbagha) قورباغه، وزق

قُربون صَدَقَه (ghorbun sadayah ): زبان بازی و دل به دست آوردن

قُربونی (ghorbuni): قربانی

قُربونی کُردَن (ghorbuni kordan): قربانی کردن

قُربونی هِدائَن ( ghorbuni hedāan): قربانی دادن

قُرت (قُرد) بِدائَن (ghort (ghord) bedāan): سر کشیدن مایعات، قورت دادن، بلعیدن، فرو خوردن عصبانیت

قُرت قُرت بَخوردَن (ghort ghort bakhordan ): تند تند و با صدا خوردن آب و نوشیدنی

قُرت، قُرد ( ghort): قورت، بلع

قَرتاس (ghartās): بی آبرو

قَرتاش (ghartāsh): زن دریده و بی شرم و گستاخ

قِرتَکی (ghertaki): شخص سبک و نافرمان

قِرتی (gherti): آدم سبک و بی نمک

قِرِچ (gherech ): صدای بریده شدن چیزی با قیچی و نظایر آن ها

قِرِچ قِرِچ (gherech gherech ): صدای متعددی که از مفاصل استخوآن ها ایجاد می شود.

قُردباغَه، قُرباغَه (ghordbāghah, ghorbāghah): قورباغه

قِرِشمال (ghereshmāl): مجازاً بی حیا و بی شرم معنا می دهد، اما این واژه از خراسان وارد شده است که به عده ای از افراد مهاجر (کولی ها) گفته می شد که در هنگام سرشماری جزء هیچ مکان خاصی نبودند. به آن ها غیر شمارش می گفتند. (منبع: فرهنگ لغات آنندراج و دهخدا)

قُرص (ghors): محکم و استوار

قَرض هاییتَن (gharz hāyitan): قرض گرفتن

قَرض هِدائَن ( gharz heādan): قرض دادن

قَرض و قولَه (gharz u ghulah): پولی که به سختی از دیگران به صورت وام گرفته شود

قَرض و قولَه هاکُردَن (gharz u ghulah hākordan): قرض گرفتن

قَرضی (gharzi): قرض گرفته شده

قُرعَه (ghorah): آن چه به فال زنند

قُرعُه بَزوئَن، قُرعِه بَکِشیئَن (ghoroh bazuan, ghoreh  bakeshan): تدبیری که سهم و قسمت را معلوم کند

قُرعَه بَکِشیئَن (ghora bakeshian): قرعه کشیدن

قُرُق (ghorogh): جاهای ممنوعه

قُرُق (ghorogh): جاهای ممنوعه برای چرا

قُرُق (ghorogh): قدغن

قُرُق (ghorogh): مکان ممنوعه

قُرُق کُردَن (ghorogh kordan ): قرق کردن

قُرقاسَک (ghorghāsak): لرزش ناگهانی بدن

قُرقاسَک (ghorghāsak): لرزه ی تن

قُرقاسَک بَیتَن (ghorghāsak batan): لرزش ناگهانی بدن دچار شدن

قُرقاشِم (ghorghāshem): یخ زدگی شدید

قُرقاصَک (ghorghāsak): چندش

قُرقاصَّک (ghorghāsask): حساسیّت

قُرقُرِ مازون (ghor ghore māzun): رعد و برق

قِرقِرَه (gher gherah): قرقره

قِرقِرِه کُردَن (gherghereh kordan): دارو یا آب را در گلو چرخاندن

قِرقِرَه، قِرقِرَک (ghergherah, ghergherak): قرقره، وسیله بازی انفرادی (لبه های مدور قرقره خالی شده از نخ را با تیغ یا چاقو، برش های پله مانندی ایجاد می کردند. یک کش قیطانی را از وسط سوراخ قرقره رد می کردند. یک طرف کش را به وسط یک قطعه چوب نازک یا چوب کبریت گره می زدند تا کش از سوراخ خارج نشود. طرف دیگر کش را که از سوراخ بیرون آمده به نوک یک چوب بلند تر دیگری گره می زندند. برای حرکت دادن چرخک قرقره ای چوب بزرگتر را به دور خودش آنقدر می پیچاندند تا سفت و محکم بشود. بعد قرقره را روی زمین قرار می دادند و قرقره روی زمین می چرخید. این کش همان حالت کوک کردن اسباب بازی های امروزی را انجام می داد.

قِرقی (gherghi): پرنده ی چابک شکاری از جنس باز، اما کوچک تر

قُرَک (ghorak): زنگوله های کوچک گرد برای زینت چارپایان

قُرَک (ghorak): سبزه قبا

قُرُم دَنگ (ghorom dang): شخصی که فاقد غیرت باشد

قُرُم ساق (ghorom sāgh): بی غیرت

قُرُمساق (ghoromsāgh): شخص بی غیرت، جاکش

قُرمَه (ghormah ): قورمه، گوشت سرخ کرده

قُرمَه (ghormah): گوشت سرخ کرده

قُرمَه سوزی (ghormah sozi ): قرمه سبزی

قِرو قَمبیل (ghero ӯambil ): ادا اطوار بدکاران

قَرول آکُردَن (gharul ākordan): نشانه گرفتن با تفنگ

قُری چُش (ghori chosh): چشم درشت و از حدقه بیرون زده

قُری چُش (ghori chosh): خیره چشم

قُری چُشم، گو چُشم (ghori choshm, gu choshm): فردی که چشمان درشت و برآمده دارد

قُری قُری هارشیئَن (ghori ghori hārshian): خیره خیره نگاه کردن

قَرِئول (ghareul): نگهبان

قَرئول بِدائَن (ghareul bedāan): کشیک دادن

قَریول بَدِه، قَروول بَدِه (gharyul badeh, gharul badeh): کشیک بده

قُرئون (ghorun): قُرآن

قُز (ghoz): قوز

قُز بَکُردَن (ghoz bakordan): لجاجت

قُز بَویئَن (ghoz bavian): قوز شدن

قُز کَت (ghoz kat):  لج افتاده

قُز، تا، دُلا (ghoz, tā, dolā): کج

قُز، قُزی (ghoz, ghozi): سر بالایی

قُز، وَل (ghoz, val): انحناء

قَزّاق (ghazzāgh): دسته ی سربازان در قدیم

قُزپیت (ghozpit): قزمیت، بدریخت، خراب، ناتوان

قُزپیت، وَلِ پیت (ghozpit, vale pit): بد ریخت

قُزَک (ghozak): قوزک

قُزَک لِنگ (ghozak leng ): قوزک پا

قَزِن قُفلی (ghazen ghofli): سنجاق قفلی

قُزِه پیت (ghoze pit): بد ریخت

قُزی (ghozi): لجبازی

قَسِّر (ghasser): گاو ماده ای که آبستن نیست و یا نمی شود.

قَسِّر (ghasser): نازا

قِسِر (gheser): شانس

قِسِّر دَر شی (ghesesr dar shi): شانس آوردی

قَسِّر در شیئَن (ghasser dar shian): کنایه از جان سالم به در بردن، از خطر جستن

قَسَّم آیَه بَخوندَن ( ghassam āyah bakhondan): به آیه های قرآن قسم خوردن

قَسَم بَخوردَن (ghasam bakhordan ): قسم خوردن

قَسَم بِدائَن (ghasam beda an ): قسم دادن

قَسَمِ ناحَق (ghasame nāhagh): سوگند دروغ

قَسَّم، قَستَم، قَسدَم (ghassam ): قسم، سوگند

قِسمَت (ghesmat): روزی

قِسمَت، فال (ghesmat, fāl): سرنوشت

قِشقِرِق (gheshgheregh): بانگ و فریاد، داد و بیداد

قِشلاق (gheshlāgh): جای گرمی که دام داران گوسفندهای خودشان را به آن جا می برند

قَشَنگ (ghashang): تمیز

قَشَنگَک (ghashangak): زیبای کوچک

قَشو (ghashu): وسیله ای آهنی یا چوبی و دندانه دار که با آن بدن چارپایان را تیمار می کنند.

قَشو بِدائَن (ghashu bedāan): ساییدن

قَشو بَکِشیئَن (ghashu bakeshian): تیمار کردن حیوانات

قَصّاو (ghassāv): قصّاب

قَصّاوی (ghassvi): قصّابی

قَصد (ghasd): تصمیم

قَصر، کاخ، عِمارَت (ghasr, kākh, emārat): عمارت

قِصَّه (ghessah):  قصه، داستان

قِصَّه بوتَن (ghessah butan): قصه گفتن

قِضا (ghezā): عبادت در خارج از وقت مقرر

قِضا بَویئَن (ghezā bavyan): از وقت نماز گذشتن

قِضا کُردَن (ghezā kordan ): قضا کردن

قَضا و قَدَر، قَضایِ آسِمونی (ghazā u ghadar, ghazāye āsemuni):  تقدیر خدایی

قَط (ghat): قطع

قَط بَویئَن (ghat bavian): قطع شدن

قَط هاکُردَن (ghat hākordan): قطع کردن

قِطار (ghetār): ردیف، پشت سرهم و متوالی

قِطار بَویئَن (ghetār bavian): ردیف شدن

قِطار کَش (ghetār kash): ردیفی

قُطار، قِطار (ghotār, ghetār): ردیف ردیف

قَطرَه (ghatrah): قطره

قُطی (ghoti): قوطی، ظرف در دار فلزی کوچک

قُطیئَک (ghotiak): قوطی کوچک

قَعیش (ghaish): چرم

قَفّارَه (ghaffārah): چنگ هایی که در قصابی به تخته کوبند و گوشت را بر آن آویزان کنند

قَفون (ghafun ): قپان، وسیله قدیمی برای توزین بارهای سنگین

قِل (ghel bedā): قل، غلط

قُل بَزوئَن (ghol bazuan): جوشیدن

قُل بِه قُلی، قال با قالی (ghol be gholi, ghāl bā ghāli):  دو رنگ، معمولاً سیاه و سفید یا سفید و قهوه ای

قُل قُل بَخوردَن (ghol ghol bakhurdan): جوشیدن آب

قِل قِلی (ghel gheli): اشکال گرد

قِل قِلی بَخوردَن (ghel gheli bakhurdan): غلط خوردن

قَل و قَم (ghal o gham): قلع و قمع

قَلا (ghalā): برج

قُلا (gholā): قلّه

قُلا (gholā): کمین و حمله

قُلا بَوِردَن (gholā baverdan): کمین و یورش بردن

قُلا نیئَه (gholā niah): ساده نیست

قُلا هاکُردَن (gholā hākordan): کمین و حمله زدن

قُلّاب سَنگ (ghollāb sang): فلاخن

قُلّآبی (ghollābi): تقلبی

قَلادَه (ghalādah): قلّاده

قُلادوش (gholādush): روی شانه ها

قُلادوش (gholādush): نام کوهی در قسمت شمال شرقی میگون

قُلادوش گیتَن (gholādush gitan): چیزی مثل کودکان را روی شانه ها نشاندن

قُلّاوی (ghollāvi): قلّابی

قُلُب (gholob): جرعه

قَلباغ (ghalbagh): قلعه باغ، مکان مسکونی بسیار زیبا در شمال شرقی داخلی میگون در بالامحل

قُلباقالی (gholbāghāli): خال خالی

قُلبِکَن بَویئَن (gholbekan bavian): قلّاب شدن

قُلبَه (gholbah): قلوه

قُلَُپَّه (gholoppah): قلمبه

قُلُپّی (gholoppi): تمامی

قُلُپّی (gholoppi): همگی

قِلِچ (ghelech): قاچ، برش خربزه و هندوانه

قُلچُماق (gholchomāgh): آدم زورمند

قُلچُماق، قُچّاق (gholchomāgh, ghochchāgh): قلدر

قُلچُماق، یُقُر (gholchomāgh, yoghor): گردن کلفت

قُلِح (gholeh): نی

قُلِح جار (gholeh jār): نیزار، نیستان

قُلُّر (ghollor): قلدر، شخص زور گو و گردن کلفت

قُلُّر، گِردِن کُلُفت (ghololr, gerden koloft): زورگو

قُلُری، مَجبوری، زورَکی (ghllori, majbur, zuraki): به زور

قَلعِه بِیگی (ghaleh beygi): قلعه دار

قُلف (gholf): قفل

قِلِق (ghelegh): فوت و فن، روش بازی و اجرای کار

قُلُّق (ghollogh): حق و حساب

قُلُّقِ زِوون (gholloghe zevun): جریمه ی زبان

قُلُّق هِدائَن (ghollogh hedāan): تاوان دادن

قُلُّق، تواون (ghollogh, toun): جریمه

قُلُّق، توئون (ghololgh, toun): تاوان

قُلقُلَه (gholgholah): شور و هیجان

قِلقِلی، کولو (ghelgheli, kulu): هر شکل کروی

قُلَّک (ghollak): قلّک

قَلَم (ghalam): ساق یا استخوان ساق پا

قَلَم (ghalam): میله مخصوص سنگ تراشی و آهنگری

قَلَم آکُردَن (ghalam ākordan): شکستن

قَلَم اِنداز (ghalam endāz): تعین مقدار چیزی به تقریب و تخمین بدون محاسبه

قَلَم به قَلَم (ghalam be ghalam): رقم به رقم

قَلَم بَویئَن (ghalam bavian): کنایه از شکستگی دست و پا و یا جراحت شدید این قسمت از اعضای بدن

قَلَم تِراش (ghalam terāsh): چاقوی مخصوص تراشیدن قلم

قَلَمِ دَس (ghalame das): استخوان آرنج دست

قَلَمِ دَس (ghalame das): شکستن استخوان دست

قَلَم زَن (ghalam zan): کنایه از قضا و قدر

قَلَم کُردَن (ghalam kordan): شکستن، از بین بردن، قلع و قمع کردن

قَلَم گِرِسَّن (ghalam geressan): قطع شدن

قَلَمِ لِنگ (ghalame leng): استخوان ساق پا

قَلَمِ لِنگ (ghalame leng): شکستن استخوان پا

قَلَم هاکُردَن (ghalam hākordan): استخوان، چوب یا قطعه آهنی را قطع کردن

قُلُمبَه (gholombah): برآمدگی

قُلُمبَه (gholombah): چیز برجسته، کنایه از آدم چاق

قُلُمبَه (gholombah): گِرد

قُلُمبِه بَویئَن (gholombeh bavian): قلمبه شدن

قُلُمبَه سُلُمبَه (gholombah solombah): پستی و بلندی

قُلُمبَه قُلُمبَه (gholombah gholombah): پستی و بلندی

قُلُمبَه گویی (gholombah guyi): درشت گویی

قُلُمبَه، گِرد و قُلُمبَه (gholombah, gerd u    gholombah): آدم چاق

قَلَمداد (ghalamdād): محسوب و منظور

قَلَمدون (ghalamdun): قلمدان

قَلَمزَن (ghalamzan): کنایه از قضا و قدر

قَلَمزَن (ghalamzan): نویسنده

قَلَمِسّون (ghalamessun): قلمستان، باغ یا قسمتی از باغ که درختان متعددی را به روش قلمه زدن پرورش می دهند.

قَلَمَه ( ghalamah): قلمه

قَلَمی (ghalami): نازک

قَلَمی (ghalami): نوشته

قَلَن دوش (ghalan dush): گذاشتن بچه یا کسی بر گردن

قَلَن گوزا (ghalan guzā): به روی شانه گذاشتن بچه

قُلَنج (gholanj): بادی که میان دو شانه موجب درد شود

قُلَنج (gholanj): درد پهلو

قَلِندَر (ghalendar ): مرد وارسته، دل کنده از دنیا، درویش

قَلَه ( ghalah): قلعه

قُلِه (gholeh): نی

قُلَه (gholla ): قله

قَلو (ghalu): قلب

قُلوِه کَن بَویئَن (gholveh kan bavian): کنده شدن عمیق

قَلیشَه، قَلِشَه (ghalishah, ghaleshah): کشاله ی ران

قَلیون (ghalyun): قِلیان

قَلیئَه (ghaliah): خوراک قارچ کوهی همراه با تلپه کوهی

قِمار (ghemār): قمار

قُماش (ghomāsh): پارچه

قَمبَر علی (ghambar ali ): قنبر علی

قَمبَرَک بَزوئَن (ghambarak bazuan): چمباتمه نشستن

قُمبُل کُردَن، قُند کُردَن، قُندُل هاکُردَن (ghombol kordan, ghond kordan, ghondol hākordan): خم شدن روی چهار دست و پا به طوری که باسن بیش از حد بالا آمده باشد

قُمبُل، موس (ghombol, mus): کون

قُمبُلی (ghomboli): قلمبه

قُمپُز (ghompoz): خود ستایی

قُمپُز دَر آکُردَن (ghompoz dar ākordan): هرگاه که فرد دست به خودستایی و لاف زدن از خود می کند

قُمپُز دَرکُردَن (ghompoz dar kordan ): پز دادن، خودستایی کردن

قُمپُزی (ghompozi): شخصی که پشت خمیده ای دارد

قُمپُزی، قُپّی (ghompozi, ghoppi): خود ستایی

قُمقُمَه (ghomghomah ): قمقمه

قَمَه (ghamah ): قمه

قَن (ghan): قند

قَن شِکَن (ghan shekan): قند شکن

قُنات (ghonāt): قنات

قُناتِ گَل (ghonāte gal): کنار قنات

قِناری (ghenāri): قناری

قِناس (ghenās): سطحی که کاملاً چهار گوش نباشد

قِناس (ghenās): قد و قامت نامتناسب

قِناس، وَل (ghenās, val): کج

قَنبَرَک بَزوئَن (ghanbarak bazuan): زانوی غم بغل گرفتن

قُنجِ دِل (ghonje del): سخت مایل و مشتاق چیزی بودن

قَنداغ (ghandāgh): آب جوشی که با قند شیرین شود

قُنداق (ghondāgh): پارچه ای که کودک را در آن گذارند

قُنداق کُردَن (ghondāgh kordan): بستن دست و پای بچه با پارچه

قُنداقی (ghondāgh): طفلی که در قنداق است

قَندون (ghandun): قندان

قَندیل (ghandil): یخ های آویزان شده از سقف

قَهوَه، قَحبَه ( ghahvah): قهوه

قو قو کُردَن (ghu ghu kordan): در جایی خشک و بی حرکت ماندن

قُوا (ghovā): کت

قَوارَه (ghavārah): اندام

قَوارَه (ghavārah): بخشی از پارچه

قَوارَه (ghavārah): قواره

قُوالَه، قِوالَه (ghovālah, ghevālah): قباله (سند)

قِوام (ghevām): قوام

قُوَّت (ghovvat): زور، توان

قوت (ghut): خوراک

قوت (ghut): روزی

قوچ (ghuch): گوسفند نر شاخدار

قَوخُنَه (ghavkhonah): قهوه خانه

قَوخُنِه دار، قَوِه چی (ghavkhone dār, ghaveh chi): قهوه خانه دار

قُوَّد، اُستُقُس (ghovvad, ostoghos): نیرو

قُوَّد، قُوَّت (ghovaud, ghovaut): جان و توان

قودَه (ghudah): مشت

قَور (ghavr): قبر

قَور کَن (ghavr kan): قبر کن

قورت بِدائَن (ghurt bedāan): بلعیدن

قَورِسّون (ghavressun): قبرستان

قورَک (ghorak): زنگوله های گرد برنجی که برای زینت به دور گردن چارپایان می بندند.

قورون (ghurun): قرآن

قورون (ghurun): قران، از واحد پول های قدیمی

قوش (ghush): باز شکاری

قوشون کَشی (ghushun kashi): آماده شدن برای حمله به مردم و مکان دیگر

قَول (ghavl): قبل

قول (ghol): عهد

قول بِدائَن (ghol bedaan): قول دادن

قول هاییتَن (ghol hayitan): قول گرفتن

قول و پِیمون (ghul u peymun): عهد

قُوَّه (ghovvah ): قوه، نیرو، باطری

قَوه جوش (ghave jush ): قهوه جوش

قُوِّه دآر (ghovve dār): هر آن چه خاصیت غذایی مقوی داشته باشد

قُوِّه دار، قُوَّد دار (ghovve dār, ghovvad dār): تقویت کننده

قِی (ghey): استفراق

قی یَه، جیغ، قِشقِرِق، اَلَم شِنگَه (ghiya, jgh, gheshgheregh, alam shengah):  بانگ شدید

قیافَه (ghiāfah): قیافه

قیاق (ghiāgh): علف هرزی شبیه چمن با ریشه های افشان بلند و انبوه و تخم خوشه ای مانند جو و گندم

قیامَت بَویئَن (ghiāmat bavian): کنایه از آشوب برپا شدن

قیامَت راه اِنگوئَن (ghiāmat rāh enguan): بلوا به پا کردن

قیامَتِ روز (ghiāmate ruz): روز قیامت

قیچ : (ghich)  سطحی که کاملاً چهار گوش نباشد

قیچَه (ghichah): کج است

قَید (ghayd): خیال

قِید بَزوئَن (gheyd bazuan): ترک کردن

قِید، بَند (gheyd, band): میل و پروای چیزی را داشتن

قِید، تَشِ دِل، گُرِ دِل (gheyd, tashe del, gore del): اضطراب

قیسی (gheysi ): زردآلوی پیوندی

قِیطون (gheytun): قیطان (رشته نخ)

قِیطونی (gheytuni): رشته های بافته شده نخی یا ابریشمی

قیف (ghif): ظرف سر گشار مخروطی برای ریختن مایعات در ظرف دیگر

قیل (ghil): قیر

قیل و قال (ghil u ghāl): سر و صدا

قیماق (ghimāgh): ورقه بسته روی ماست

قِیمَد (gheymad): قیمت

قیمَه (gheymah ): قیمه

قِیمَه قِیمَه، اینجَه اینجَه، بینجَه بینجَه (gheymah gheymah, injah injah, binjah binjah):  ریز ریز کردن

قیوم (ghium): قیام

قیومَت (ghiumat):  قیامت

قیومَت (ghiumat): محشر

قیومَت بَویئَن (ghiumat bavian ): کنایه از آشوب بر پا شدن

قیومَت راه اِنگوئَن (ghyumat rāh enguan): کنایه از آشوب به پا کردن

قیومَت هاکُردَن (ghyumat hākordan): کار خارق العاده کردن

قیومَد (ghyumad): قیامت

قَییش (ghayish ): کمربند، تسمه پهن انتهای پالان

فرهنگ لغات میگونی(ع - غ)

حرف (ع)

عاجِز (ājez): بیچاره

عاجِز بَویئَن (ājez bavyan): درمانده شدن

عاجِز کُردَن (ajez kordan ): درمانده کردن

عاجِز، دَسِّش (ājez, dassesh): درمانده

عادَت (ādat): خو

عادَت بِدائَن (ādat bedaan ): عادت دادن

عادَت بَویئَن (ādat bavian ): عادت شدن

عادَت کُردَن (ādat kordan ): عادت کردن

عادَت، رِگ (ādat, reg): قاعدگی

عار (ār): خجالت

عار (ār): ننگ

عار بیموئَن ( ār bimuan): ننگ آمدن

عارِض (ārez): شکایت

عارِض بَویئَن (ārez bavian): شکایت کردن

عاروس (ārus): عروس

عاروس خاخِر (ārus khākher): دوست عروس، راهنمای عروس برای شب عروسی

عاروس خاخِرون (ārus khākherun): دوستان عروس

عاروس مار (ārus mār): مادر عروس

عاروسی (ārusi): جشن برگزاری مراسم ازدواج

عاروسی (ārusi): عروسی

عاروسی سورون (ārusi surun): جشن عروسی

عاروسی شو، شوِ مِراد، شوِ زِفاف (ārusi shu, shue   merād, shue zefāf): شب عروسی

عاریَه (āriah ): امانت، قرض

عاریَه ای (āriaei): قرضی

عاریئَه، اَمونَتی (āriah, amunati): عاریه

عاشُخ (āshokh): عاشق

عاشُخ دَسِری (āshokh daseri): عاشق گونه

عاشِخون، مَستون (āshekhun, mastun): عاشقان

عاشُخون، مَستون (āshokhun, mastun): عاشقان

عاشُق (āshogh): عاشق

عاصی (āsi): خسته و مانده

عاصی بَویئَن (āsi bavian ): به ستوه آمدن، به تنگ آمدن

عاصی کُردَن (āsi kordan): به ستوه آوردن، کلافه کردن

عاطِفَه (ātefah): عاطفه

عاطل و باطل (ātl u bātl): بیهوده، اتلاف وقت

عاقِّ پیئَر و مار (āgheghe piar u mār): عاقّ والدین

عاق هاکُردَن (āgh hākordan): عاق کردن

عاقِبَد (āfebad): عاقبت

عاقِل (āghel): با ادب

عالِم (ālem): عالِم

عالُم، عَلُم (ālom): ارتفاع

عالِمَه (ālemah ): خیلی، بسیار

عالی گارسُن، هَف رَنگ (āli gārson, haf rang): آرایش

عایِد (āyed): سود و بهره

عایِدات (āyedāt): داشته ها

عایِدی (āyedi): درآمد، سود

عایِلَه، کُلفَت عایِلَه (āyelah, kolfat āyelah): عایله، افراد خانواده

عِب (eb): عیب

عَبّاسی (abbāsi): پولی به میزان چهار شاهی

عِبرَت (ebrat): پند

عِبرَت بَویئَن (ebrat bavian): عبرت شدن

عِبرَت بَیتَن (ebrat baytan): پند گرفتن

عَجز و لابِه آکُردَن (ajz u lābeh ākordan): ناله و زاری کردن

عَجَلَهَ (ajalah): عجله

عَجَلَهَ کُردَن (ajalah kordan): عجله کردن

عَجَو (ajav): عجب

عَجوزَه (ajuzah): بد اخلاق

عَجوزَه (ajuzah): بد شکل و بد قیافه

عِخش کُردَن (ekhsh kordan ): عشق کردن

عِخش هاکُردَن (ekhsh hākordan): عشق کردن

عِخش وازی (ekhsh uāzi): عشق بازی

عَد (ad): درست

عَد بوردَه چُش چی دِلَه (ad burdah chosh chi delah):  درست رفت تو چشمش

عَدالَد (adālad): عدالت

عَدل (adl ): دادگری، درست

عَدل (adl): دقیق

عَدل نِمازی وَخد (adl nemāzi vakht):  دقیق وقت نماز

عِدَّه ( eddah):  مدت لازم برای ازدواج نکردن بعد از طلاق

عِدَّه (eddah): عِدّه، عادت ماهانه زنان

عِذاب (ezāb): عذاب

عِذاب بِدائَن (ezāb bedāan ): عذاب دادن

عِذاب بَدیئَن (ezāb badian ): عذاب دیدن

عِذاب بَکِشیئَن (ezāb bakeshian): رنج کشیدن

عِذر (ezr): عذر

عِذر بِخواستَن (ezr bekhāstan ): عذر خواستن

عِذر بِخواسَّن (ezr bekhāssan): عذر خواستن

عِذر خواهی (ezr khāhi): عذر خواهی

عَر عَر (ar ar ): صدای الاغ

عَر عَر (ar ar): درختی شبیه چنار ولی بی بار

عَر و گوز هاکُردَن (ar u guz hākordan): هارت و پوت کردن، داد و فریاد کردن بی پشتوانه

عِراض (erāz): باد کردن گلو در اثر بیماری

عِرافِن (erāfen): غده ای در زیر گلو

عِراق (erāgh): عراق

عَرَبون، عَرَب جِماعَد (arabun, arab jemāad): عرب ها

عُرَت، عُرَد (orat, orad): عورت

عَرض اَندام کُردَن (arz andām kordan): خودی نشان دادن، سینه سپر کردن

عَرض هاکُردَن (arz hākordan): بیان مطالب با فروتنی به بزرگتر

عُرضَه (orzah): عرضه

عَرعَر (arar): درختی شبیه چنار

عَرَق (aragh): نوعی مشروب

عَرَق بَریتَن (aragh baribtan): عرق ریختن

عَرَق چا بَویئَن (aragh chā bavian): به خاطر عرق کردن و بی مبالاتی سرما خوردن

عَرَق چین (araghchin): کلاه کوچک ابریشمی که حاجیان بر سر می گذارند.

عَرق خار (rgh khār): عرق خور

عَرَق سوج (aragh suj): عرق سوز

عَرَق سوج بَویئَن (aragh suj bavian): عرق جوش شدن، ایجاد جوش های ریز در پوست در اثر عرق زیاد بدن

عَرَق گیر ( aragh gir): زیر پیراهنی

عَرَق گیر (aragh gir): پارچه ی نمدین زیر زین اسب

عَرَق هاکُردَن (aragh hākordan): عرق کردن

عَرَو (arav): عرب

عَروَدَه بَکِشیئَن (arvadah bakesian): عربده کشیدن

عَروَدَه، نارَه (arvadah, nārah): عربده، بانگ بلند

عَروس حَموم (arus hamum): حمام عروس

عَروسَگ (arusag ): عروسک

عُریون (oryun): برهنه

عُریون (oryun): گلو درد

عِز و اِلتِماس، عِزّ و جِز (ez u eltemās, ezz u jez): عجز و لابه، التماس و زاری

عَزا بَیتَن (azā baytan ): عزا گرفتن

عَزاداری (azādāri): سوگواری مذهبی

عَزَب (azab ): فرد مجرد و بدون همسر

عَزَب اُقلی (azab oghli): فرد مجرد و بدون همسر

عَزَب قُلی (azab gholi): مردی که هنوز ازدواج نکرده است

عِزرائیل (ezrāil): عزرائیل، کنایه از کسی که در دیگران ایجاد وحشت می کند

عَزیز دُردونَه (aziz dordunah ): عزیز دُردانه، بچه یکی یک دانه

عَزیز، دِلدار (aziz, deldār): محبوب

عَزیزَک (azizak): عزیز کوچک، زنده یاد عزیز بختیاری که به عزیزک معروف بود. ایشان در نواختن سرنا استاد بودند. برخی از مجالس عروسی این سرنا نوازی ایشان و تنبک بود که مجلس را با نشاط می کرد. هرازگاهی هم در ایام خاص از ایوان منزلش سرنا نوازی می کرد که صدایش تمام آبادی را در بر می گرفت.

عَزیزَکُم (azizakom): عزیز جان

عُسرَد (osrad): سختی

عَسک (ask): عکس

عَسک بَیتَن (aks baytan ): عکس گرفتن

عَسک بَیتَن (ask baytan): عکس گرفتن

عَسک بینگوئَن ( aks binguan): عکس گرفتن

عَسَل (asal): انگبین

عَسَلَگ (asalag ): ترشح شکرینی که از نوعی حشره بر درخت بید بسته می شود. این ماده توسط زنها جمع آوری و با جوشاندن آن به مقدار لازم، نوعی شکلات طبیعی درست می کردند که به آن عسلک می گفتند. قبل از تولید انبوه قند و شکر مورد مصرف بود.

عَسَلی (asal): تخم مرغ رقیق پخته شده

عَسَلی (asali): به رنگ عسل

عِشوَه ( eshvah): عشوه

عَصای پیری  (asāye piri): کنایه از فرزند صالح، فرزند پسر

عَصَبانی بَویئَن (asabāni bavian): عصبانی شدن

عَصَبانی کُردَن (asabāni kordan ): عصبانی کردن

عَصر (asr): چاشتگاه

عَصرونَه (asrunah): عصرانه، میان وعده ای که در عصر خورده می شود.

عِصمَت (esmat): پاکی

عِصمت، کِسرَت (esmt, kesrat): آبرو

عَصَوانی (asavāni): عصبانی

عَصَوانیَد (asavāniad): عصبانیّت

عَطّاری (attāri): دکانداری که قند و چای و نبات و داروهای گیاهی فروشد

عَطسَه (atsah): عطسه

عَطسَه بَکُردَن (atsah bakordan): عطسه کردن

عَظِمَد (azemad): عظمت

عِفَّد (effad): عفّت، نامی زنانه، پاکدامنی

عِفریتَه (efritah): زن پیر و زشت

عُق بَزوئَن (ogh bazuan): حالت تهوع داشتن

عَقَب موندَه (aghab mundah): کم عقل

عَقَبَه، دِمالَه (aghabah, demālah): عقبه

عَقد بَکُردَن (aghd bakordan): عقد کردن

عَقد بَویئَن (aghd bavian): عقد شدن

عَقد کُردَن (aghd kordan): عقد کردن

عَقد کُنون (aghd konun): عقد کنان

عَقد کونون (aghd kunun): عقد کنان

عُقدَه (oghdah): اندوه و غم در اثر احساس کمبود، عقده

عُقدِه بَتِرکِسَّن (oghdeh baterkessan): ترکیدن عقده

عُقدَه وا کُردَن (oghdah vākordan): گله گزاری کردن

عُقدَه، عِراض (oghdah, erāz): دقِّ دل

عَقرَبَک (aghrabak): بیماری و زخم دردناک در انگشتان

عَقرَبَک (aghrabak): عقربه ی ساعت

عَقرَو (aghrav): عقرب

عَقِل (agel): عقل

عَقِل بیموئَن، عَقِل رَس بَویئَن (aghel bimuan, aghel ras bavian):  عقل آمدن

عَقِل رَس، نوورَس (aghel ras, nuras): فرد به بلوغ رسیده

عَقِل نَرِس (aghel nares): نابالغ

عَقلِش کِسرَه (aghlesh kesrah): عقلش کم است

عُقَّم گیرنَه (oghgham girnah): حالم به هم می خورد

عَقیدَه ( aghidah): عقیده

عِلاج، دَرمون (elāj, darmun): علاج

عَلاقَه (alaghah ): علاقه

عَلامَد (alāmad): علامت، نشانه، علم عزاداری سیدالشهدا (ع)

عَلاهادَه (alāhādah): جداگانه

عَلاوِ بَر (alāve bar): اضافه بر

عَلاوَه (alāvah ): علاوه، اضافه

عَلاوِه بَر این (alāveh bar in): اضافه بر این

عَلاوِه بَویئَن (alāveh bavian ): اضافه شدن

عَلاوِه هاکُردَن (alāveh hākordan):  اضافه کردن

عِلاوَه، اِضافَه (elāvah, ezāfah): علاوه

عِلَّد (ellad): علّت

عِلَد دارنَه (elad dārnah): علّت دارد

عَلَقَه (alaghah): علاقه

عَلُم ( alom): زمین بلند و شیب دار، پرتگاه

عَلَم (alam): راست شدن، سد و مانع

عَلَم (alam): علم عزاداری

عَلَم بَویئَن (alam bavian): برپا شدن، مزاحم شدن، سد و مانع شدن، راست شدن

عَلَم شِنگَه (alam shengah): داد، فریاد، بلوا، آشوب

عَلَم کُردَن (alam kordan): برپا کردن، بلند کردن، بزرگنمایی کردن

عَلُم، کِر (alom, ker): پرتگاه

عِلَنی (elani): آشکار

عِلَنی بَویئَن (elani bavian): آشکار شدن

عَلَنی کُردَن (alani kordan): آشکار کردن

عَلی کُردَن (ali kordan): یا علی گفتن و کاری انجام دادن

عَلی یَصغَر (ali yasghar ): علی اصغر

عَلی یَکبَر (ali yakbar ): علی اکبر

عَلیق (aligh): کاه و علوفه

عَلِیک (aleyk): جواب سلام

عَلیل (alil): بیمار

عَلیلی(all):  بیماری فلجی

عَمارَد (amārad): عمارت، کاخ

عُمدَه (omdah): عمده

عِمر (emr): عمر

عِمرِ نوح (emre nuh): کنایه از عمر طولانی

عَمَل (amal): کار

عَمَل اِموئَن (amal emuan):  عمل آمدن

عَمَل بیاردَن(amal biārdan):  پرورش دادن و به ثمر رساندن

عَمَل بیموئَن (amal bimuan): عمل آمدن

عَمِلَگی (amelegi ): عملگی

عَمِلَه (amelah): عمله

عَمَلی، دودی، بوئِرد (amali, dudi, buerd): معتاد به تریاک و مواد مخدر

عَمَه (amah ): عمّه

عَمَه زا (amah za ): عمّه زاده، فرزند عمّه

عَمَه زادِکا، عَمِه زائون (amah zādekā, ameh zāun): فرزندان عمّه

عَمو (amu): گاه فرد بیگانه را با این کلمه خطاب می کردند

عَمو زادِکا (amu zādekā): فرزندان عمو

عَموزا ( amuzah): عموزاده، فرزند عمو

عَمومَه (amumah): عمّامه

عَنبَر نَصارا، خَرِ زور (anbar nasārā, khare zur): پهن خشک شده ی الاغ

عُنُق، تُرش هاکُرد، بُغ بَکُرد (onogh, torsh hākord, bogh bakord):  عبوس

عُنوون (onvun) : دلیل

عَهد (ahd): دِین

عَهد (ahd): روزگار

عَهد کُردَن (ahd kordan ): عهد کردن

عَهد و دورَه (ahd u durah): زمانه

عَهد و عَیال (ahd u ayāl): زن و بچّه ها

عُهدَه (ohdah ): دِین، وظیفه، توان

عُهدَه دار (ohdah dar): مسوول، متعهّد

عُهدِه گیتَن ( ohdeh gitan): بر عهده گرفتن، مسوولیت کاری را پذیرفتن

عَوا (avā): عبا

عِوادَت (evādat): عبادت

عِوام (evām): آدم معمولی بی سواد و ساده

عور، لُخت (ur, lokht): برهنه

عورَت (urat): آلت تناسلی زنان و مردان

عَوَض (avaz): پاداش بابت نیکوکاری از خدا

عَوَض بَدَل (avaz badal): تغیر و تبدیل

عَوَض دَکِش (avaz dakesh): بده بستان

عَوَض دَکِش هاکُردَن (avaz dakesh hākordan): عوض کردن

عَوَض هاکُردَن (avaz hākordan): عوض کردن

عَوَض هِدائَن (avaz hedāan): پاداش دادن

عَوَض و بَدَل (avaz u badal): تغییر و تبدیل

عَوَضی (avazi): چیزی که به جای چیز دیگر باشد

عَوَضی بَیتَن (avazi baytan): اشتباه گرفتن

عَوَضی، بَدَلی (avazi, badali): مبدّل

عَیال وار (ayāl vār): بچه دار

عَیالون (ayālun): اعضای خانواده

عِیب بَیتَن (eyb baytan ): ایراد گرفتن، انتقاد کردن

عِیب گیر (eyb gir): ایراد گیر

عَیبور (aybur): فرد دارای نقص عضو و ناقص

عِیبور (eybur): شخص کور و عاجز

عِیتون مِوارَک، عَیتون مِوارَک (eytun mevārak, aytun mevārak):  عیدتان مبارک

عَید (ayd): عید

عِیدِ فِطِر (eyde feter): عید فطر

عِید قُربون (eyd ghorbun): عید قربان

عِیدِ نوروز (eyde nuruz): عید نوروز

عَین (ayn): عین، شبیه، اصلاً

عَینِ خودچَه (ayne khudchah): شبیه خودش است

عِینِ خیال نَویئَن (eyne khiāl navian): اصلاً ناراحت نبودن

عِینِ خیال نَویئَن (eyne khiāl navian): خونسردی

عِینَگ (eynag): عینک

حرف (غ)

غاپ بَزوئَن (ghāp bazuan): غاپیدن، چیزی را ناگهان از دست کسی گرفتن

غاپ گیتَن (ghāp gitan): غاپیدن

غار غار (ghār ghār): صدای کلاغ

غار و غور (ghār u ghur): صدای غار و غور شکم

غار، سَنگ و غار (ghār, sang u ghār): جای پر از سنگ خورده های بزرگ و کوچک در کوه

غارَت (ghārat): تاراج

غاز بِچارِندِنائَن (ghāz bechārendenāan): غاز چراندن، کنایه از کار بیهوده کردن

غافِل (ghāfel): ناگهان

غافِل بَویئَن (ghāfel bavian): غافل شدن، بی خبر شدن، مراقب نبودن

غافِل بیئَن (ghāfel bian): بی خبر بودن

غافِل گیر بَویئَن (ghāfel gir bavian): غافل گیر شدن

غافِل گیر کُردَن (ghāfel gir kordan ): غافل گیر کردن

غافِلی (ghāfeli): غفلت

غافِلی، نا غافِلی (ghāfeli, nā ghāfeli): ناگهانی

غِبَت (ghebat): غیبت

غِبَت هاکُردَن (ghebat hākordan): غیبت کردن

غُدَد (ghodad): غّده

غُدًه (ghoddah): غدّه

غِذا بَخوردَن (ghezā bakhordan): غذا خوردن

غِذا هِدائَن (ghezā hedāan ): غذا دادن

غِذا، غُذا (ghezā, ghozā): غذا

غُر بَزوئَن (ghor bazuan): غر زدن، ابراز ناراحتی کردن

غُر غُرِ مازوون، آسِمون غُرُمبَه (ghor ghore māzun, āsemun ghorombah):  صدای شدید رعد و برق آسمان

غُر غُر هاکُردَن (ghor ghor hākordan): غر و لند کردن

غُراب (ghorāb): نوعی کلاغ منقار قرمز

غُرابَه (ghorābah): ظرف نفت

غَراویتِنَه (gharutenah): غارت کردند

غَربال کَم (gharbāl kam) : غربال

غُربَد (ghorbad): غربت

غَربیل، غَلبیر(gharbil ):  غربال، سرند چشمه ریز

غَرتاش :(gharātsh)(بیشتر برای زنان) آتش پاره ی فتنه گر دسیسه باز بی حیا

غِرتَکی (ghertaki): آدم سبک و نافرمان

غِرتی (gherti): بی ادب

غُرِّش هاکُردَن، (ghorresh hākordan):  غریدن

غِرِشمال (gheresmāl):  آدم با ادا و اطفار

غِرصَه (ghersah): غصّه

غَرَض (gharaz): قصد

غَرَض وَرزی (gharaz varzi): بدخواهی

غَرَض وَرزی کُردَن (gharaz varzi kordan): بد خواهی کردن

غُرغُرو (ghorghoru): شخصی که همیشه غر می زند

غَرق او (ghargh u): آب زیاد

غَرق بَویئَن (ghargh bavian): غرق شدن

غَرق هاویئَن (ghargh hāvian): غرق شدن

غُرنِش (ghornesh): غرّش

غُرِّه بِرینا (ghorre berinā): غرّش می کشید

غروبون (ghrubun): غروب ها

غُروَتی (ghorvati): غربتی، بیگانه، آدم ژنده پوش و نامرتب

غُروَتی، کوولی (ghorvati, kuli): بی فرهنگ

غَروی سی (gharuy si): سمت غرب

غَریب (gharib): عجیب

غَریبِ جار بوردَه (gharbe jār burdah): جای غربت رفت

غَریب خون (gharib khun): خواننده ای که از غربت و غریبی می خواند

غَریب دَرکُنَک (gharib darkonak): نوعی باد پاییزی

غَریب غُرَبا (ghaib ghorabā): غریبه

غَریب کارِگَریئَه (gharib kāregaria): عجب کارگر ی ست، کنایه از عجیب، خیلی، خوب

غَریبَه (gharibah ): غَریبه، طالِقونی (میگونی های قدیم بیشتر غریبه ها را طالِقونی نام می بردند)

غَریبی (gharb): غربت

غَریو (ghariv): غریب

غَریوَه (gharvah): غریب است

غَریوی (gharu): غریبی

غَسّال خُنَه (ghassāl khonah): غسال خانه

غِسل (ghesl): غسل

غُسل بِدائَن (ghosl bedāan): غسل دادن

غِسل هاکُردَن (ghesl hākordan): غسل کردن

غَش (ghash): بی هوش

غَش بَکُردَن (ghash bakordan): دچار حمله ی صرع شدن

غَش غَش بَخِندیئَن ( ghas ghas bakhendian): غش غش خندیدن

غَشو هاکُردَن (ghashu hākordan): تیمار کردن چهارپایان

غَشی، حَملَه ای (ghashi, hamlah i): شخصی که دچار بیماری صرع می شود

غُصدَه، غُصَّه (ghosdah): غصّه

غُصَّه بَویئَن (ghossah bavian): غصه شدن

غُصِّه خورَک (ghosse khurak): فردی که غم دیگران را می خورد

غُصِّه دار بَویئَن (ghosse dār bavian): غصه دار شدن

غَضَبناک (ghazabnāk): خشمگین

غِفلَت کُردَن ( gheflat kordan): غفلت کردن

غِفلَتَن (gheflatan): یک دفعه

غِل (ghel ): غلط

غِل (ghel): چرخش چیزها به سوی سرازیری

غِل بَخوردَن (ghel bakhurdan): غلط خوردن

غِل بِدائَن (ghel bedāan): غلطاندن

غِل بَزوئَن (ghel bazuan): غلط زدن

غِل خورنَه (ghel khurnah): می غلطد

غَل ناهار (ghal nāhār): چاشت

غِلاف (ghelāf): غلاف

غَلبال، سَرَند، غَلبیل (ghalbāl, sarand, ghalbil): غربال

غَلَط اِنداز ( ghalat endāz): غلط انداز، فریبنده، خوش ظاهر

غَلط بَزوئَن ( ghalt bazuan): غلط زدن انسان یا حیوان

غَلط بَزوئَن (ghalt bazuan): غلط زدن

غَلَط کُردَن ( ghalat kordan): غلط کردن

غَلط و واغَلط کُردَن ( ghalt u vā ghalt kordan): مدام از این طرف و آن طرف روی زمین غلت زدن

غَلط و واغَلط هاکُردَن (ghalt u uāghalt hākordan): غلط زدن مدام از این طرف به آن طرف

غَلطَک (ghaltak): چوب کوتاه استوانه ای زیر سنگ آسیاب گذارند و سنگ را برای حرکت روی آن بگردانند و به زیر آورند

غِلطَک، غَلطَک (gheltak, ghaltak): غلطک

غِلغِلَک بِدائَن (ghelghelak bedāan ): غلغلک دادن

غُلغُلَه (gholgholah): ازدحام جمعیت

غَلَّه (ghallah): غله

غَم باد (gham bād): آماسی که در اثر غم خوردن در گلو یا زیر گلو پیدا می شود

غَم بَخوردَن (gham bakhordan): غم خوردن

غَم خورَک (gham khurak): کسی که غم دیگران خورد

غَمبَرَک بَزوئَن (ghambarak bazuan): چُمباتمه نشستن

غُمپُز دَرکُردَن (ghompoz darkordan): تعریف از خود

غُمچَه (ghomchah): غنچه

غَنج بَزوئَن دِل (ghanj bazuan del): سخت مشتاق و مایل چیزی بودن

غَنج بَزوئَن، تَپِش، تیش (ghanj bazuan, tapesh, tish):  میل و اشتیاق شدید

غَنی، دارا، نَظَر بُلَند (ghani, dārā, nazar boland): چشم و دل سیر

غَنیمَت (ghanimat): آن چه در جنگ از دشمن به دست آید

غَنیمَت دون (ghanmat dun): غنیمت دان

غورَه (ghurah ): غوره

غوطَه بَخوردَن (ghutah bakhordan): فرو شدن در چیزی

غول (ghul): انسان درشت اندام بیابانی در افسانه های قدیم

غول (ghul): شخص عقب مانده و کند فهم

غول (ghul): شخص قد بللند و هیکل دار

غول بیابونی (ghul biābuni ): غول بیایانی، موجودی خیالی یا نوعی جن با قدی بسیار بلند، کنایه از افراد بسیار بلند و به ظاهر قوی

غول پِیکَر (ghul peykar): فرد درشت اندام

غولِ غول (ghule ghul): شخص خیلی عقب مانده و خیلی کند فهم

غول غولی (ghul ghuli): نادانی

غول غولی هاکُردَن (ghul ghuli hākordan): نادانی کردن

غولومی (ghulumi): غلامی

غی یَه (ghiyah): فریاد بسیار بلند

غی یَه بَکِشییَن (ghiya bakeshian): با صدای بلند فریاد زدن

غِیب بَوِه، گُم بَوِه (gheyb baveh, gom baveh): غیب شد

غِیب، تون (gheb, tun): غیب

غیبَت کُردَن (gheybat kordan): غیبت کردن

غیر (gheyr): غریبه، بیگانه

غَیرِ آدِم (ghayre ādem): کنایه از آدم کثیف و بدقواره

غِیرَت، جومود (gheyrat, jumud): تعصب

غِیرَت، مَردی (gheyrat, mardi): تعصّب

غِیرَتی (gheyrati): تعصّبی

غِیض (gheyz): غِیض

غِیض کُردَن (gheyz kordan): خشم کردن

غیئِه بَکِشیئَن (ghieh bakeshian): فریاد با صدای بلند کشیدن

غیئَه، نارَه (ghiah, nārah): فریاد سخت

غیئَه، هِوار (ghiah, hevār): داد

فرهنگ لغات میگونی(ط - ظ)

فرهنگ لغات میگونی(ط)

طارَت (tarat ): طهارت، شستن بدن پس از رفتن به مستراح

طارَت بَیتَن (tarat baytan ): طهارت کردن

طاس (tas ): لگن فلزی مخصوص حمام

طاسَگ ( tasag): کاسه مسی کوچک، کاسه

طاس کَباب (tas kabab ): غذایی مانند آبگوشت محتوی به و سیب و پیاز و گوشت

طاغار (taghar ): طغار

طاق ( tagh): فرد، سقف

طاقَت بیاردَن (taghat biardan ): طاقت آوردن

طاقچَه (taghchah ): طاقچه، طاق کوچک که در میان دیوار ساخته و وسایلی مانند آینه و شمعدان و غیره را در آن جای می دهند.

طاقچه بالا دَر اِنگوئَن ( taghche bala darengoan): طاقچه بالا گذاشتن، فیس و افاده کردن

طاقچه بالا نیا (taghche bala nia ): طاقچه بالا گذاشت

طاق نِما (tagh nema ): طاق نما

طاق واز (tagh vaz ): طاقباز، خوابیده به پشت

طاقَه (taghah ): طاقه

طالِع بَدیئَن (tale badian ): طالع دیدن، فال دیدن

طالِع بَیتَن (tale baytan ): فال گرفتن

طالِع بین (tale bin ): فال بین

طاهِرَه ( taherah): طاهره

طایِفَه ( tayefah): طایفه

طَبَق (tabagh ): سینی بزرگ مدور یا مستطیل چوبی که برای حمل بار استفاده می شود.

طَبَقَه ( tabaghah): طبقه

طَبل بَزوئَن ( tabl bazoan): طبل زدن

طبلَه کُردَن (tableh kurdan ): طبله کردن

طَرَف بَویئَن (taraf bavian ): طرف شدن

طُعمَه، طُهمَه (tumah ): طعمه

طَعنَه، طَهنَه (tanah ): طعنه

طَعنَه بَزوئَن (tanah bazoan ): طعنه زدن

طَفرَه (tafrah ): طفره

طِلا (tela ): طلا

طِلاق (telagh ): طلاق

طِلاق بِدائَن ( telagh beda an): طلاق دادن

طِلاق هائیتَن ( telagh haeetan): طلاق گرفتن

طِلایی (telayi ): طلایی

طُمطِراق (tumteragh ): طمطراق

طَمَع، طَمَح کُردَن (tamae kurdan ): طمع کردن

طَمَع بَرویئَن (tamae barvian ): طمع بریدن

طِناف (tenab ): طناب

طیفون ( tefon): طوفان

طَیّارَه (tayyarah ): هواپیما

طَیِّبَِه (tayebah ): طیبه

طی کُردَن (tey kuedan ): طی کردن، پیمودن

فرهنگ لغات میگونی(ظ)

ظالِمونَه (zalemona ): ظالمانه

ظالِم بِلا (zalem bela ): چابک و زیرک و زرنگ

ظِلِ اِفتاب (zelle eftab ): زیر آفتاب گرم و سوزان

ظُلُمات (zulumat ): تاریکی مطلق، بسیار تاریک

ظُلم هاکُردَن (zulm hakurdan ): ظلم کردن

والله علیم حکیم

سعید فهندژی سعدی

بدون ذکر منبع شرعاً جایز نیست

فرهنگ لغات میگونی( ص – ض )

حرف (ص)

صاب خُنَه (sabxonah ): صاحب خانه

صاحاب (sahab ): صاحب

صاحاب بَمِرد (sahab bamerd ): صاحب مرده، نفرین خطاب به مال (حیوان) یا وسایل کسی، کنایه از مال یا باغ و یا مزرعه ای که صاحبش به آن رسیدگی نمی کند.

صاحاب عَزا (sahab aza ): کسی که عزادار از دست دادن بستگان یا دوستانش است.

صاحاب کار (sahab kar ): کارفرما

صادقَلی (sadyali ): صادقعلی

صاعقَه (saeyah ): صاعقه

صاف کُردَن، صاف هاکُردَن (saf kordan ): صاف کردن، صاف کردن آسمان از ابر، تراشیدن ریش

صاف بَویئَن (saf bavian ): صاف شدن

صاف و سادَه (saf o sadah ): بی آلایش و ساده

صاف و صادِق (saf o sadey ): بی آلایش و راستگو

صافِن، صافین (safen ): گردوی تازه با پوست سبز

صُب کُردَن (sob kordan ): صبح کردن

صُب بَویئَن (sob bavian ): صبح شدن

صُبحُنَه (sobhonah ): صبحانه

صَبراکُردَن (sabrakordan ): صبر کردن

صَبر بیموئَن (sabr bimuan ): صبر آمدن، اتفاقی عطسه کردن

صَحرا (sahra ): مزرعه، کنایه از بیرون از آبادی

صَحنَه (sahnah ): صحنه

صِدا بَکِتَن ( seda baketan): صدا افتادن

صِدا بِدائَن ( seda beda an): صدا دادن

صِدا بَزوئَن (seda bazuan ): صدا زدن

صِدا بَکُردَن (seda bakordan ): (ایجاد) صدا کردن، آوازه اش بلند شدن

صِدا بُلَند کُردَن (seda boland kordan ): صدا بلند کردن

صِدا به صِدا بَرسیئَن ( seda be seda baresian): صدا به صدا رسیدن

صِدا دیرگا اوردَن ( seda dirya urdan): صدا در آوردن

صِدا دیرگا بیموئَن (seda dirya bimuan ): صدا در آمدن

صِدا کُردَن (seda kordan ): صدا کردن

صَدَقَه، صَقَدَه ( sadayah):‌ صدقه

صَدَمَه (sadamah ): صدمه

صَدَمَه بَخوردَن (sadamah baxordan ): صدمه خوردن

صَدَمِه بَدیئَن (sadamah badian ): صدمه دیدن

صَدَمِه بَزوئَن (sadamah bazuan ): صدمه زدن

صَرافَت (sarafat ): توجه

صَرافَت بَویئَن (sarafat bavian ): متوجه شدن

صَرفَه (sarfah ): صرفه

صَرفَه جو (sarfah ju ): صرفه جو

صَرفَه داشتَن (sarfah dastan ): سود داشتن

صَرفَه کُردَن (sarfah kordan ): سود کردن

صَفا کُردَن ( safa kordan): صفا کردن

صَف بَکِشیئَن (saf bakesian ): صف کشیدن

صَف دَوِستَن (saf davestan ): صف بستن

صَفَه ( safah): صفحه

صَلات ظُهر (salat zohr ): سر ظهر، راس ظهر

صَناری ( sannari): دوشاهی و برابر با یک دهم قران

صِندُق، صُننُق (sendoy ): صندوق

صِندُق خُنَه (sendoy xonah ): صندوق خانه

صِندُقَک (sendoyak ): ظرفی چوبی با کفی مستطیلی و چهار وجه ذوزنقه ای بلند برای نگهداری و حمل میوه که بعدها جعبه جایگزین آن شد.

صَندَل (sandal ): کفش

صواحی ( sevahi): صبح

صورَت بِدائَن (surat beda an ): صورت دادن، انجام دادن

صورَت بَیتَن (surat baytan ): صورت برداشتن، یادداشت کردن

صیغَه ( siyah): صیغه

صیغَه بَخوندَن (siyah baxundan ): صیغه خواندن

صیغَه کُردَن (siyah kordan ): صیغه کردن

صیغَه بَویئَن (siyah bavian ):‌صیغه شدن

---------------------    

حرف (ض)

ضامِن بَویئَن ( zamen bavian): ضامن شدن، ضمانت کردن

ضایع(ضایه) کُردَن (zaye kordan ): از بین بردن، فاسد و خراب کردن

ضایع(ضایه) بَویئَن (zaye bavian ): از بین رفتن، فاسد و خراب شدن

ضَجَّه (zajjah ): ضجه، ناله و زاری

ضًجَّ مورَه (zajjah murah ): اظهار درد و بدبختی کردن

ضَرب بَخوردَن (zarb baxordan ): ضربه خوردن، آسیب خوردن

ضَرب بَدیئَن (zarb badian ): آسیب دیدن

ضَرب بَزوئَن (zarb bazuan ): ضرب نواختن

ضِرط (zert ): صدای بیرون آمدن باد از شکم

ضِرط دَرشیئَن ( zert darsian): بیرون آمدن باد از شکم، کنایه از ناتوانی در انجام کاری

ضَعیف بَویئَن (zaeif bavian ): ضعیف شدن

ضَف (zaf ): ضعف

ضَف بَزوئَن (zaf bazuan ): ضعف زدن

ضَف بوردَن (zaf burdan ): ضعف رفتن

ضَف کُردَن (zaf kordan ): ضعف کردن

ضَفط کُردَن (zaft kordan ):‌ ضبط کردن

ضفط و رَفط کُردَن (zaft o raft kordan ): ضبط و ربط کردن، سرو سامان دادن

ضَلَر (zalar ): ضرر

ضَلَر بَخوردَن (zalar baxordan ): ضرر خوردن

ضَلَر بَدیئَن (zalar badian ): ضرر دیدن

ضَلَل بَدیئَن (zalal badian ): ضرر دیدن

ضًلَل بَرِسیئَن (zalal baresian ): ضرر رسیدن

ضًلل بًزوئَن (zalal bazuan ): ضرر زدن

ضَلَل بَکُردَن (zalal bakordan ): ضرر کردن

ضُماد (zomad ): پماد زخم، دارو و آنچه بر زخم می مالند

ضُماد بَزوئَن (zomad bazuan ): دارو زدن

ضُماد بِمالیئَن (zomad bemalian ): پماد مالیدن

ضُماد دَوِستَن ( zomad davestan): بستن زخم

ضَمَّه (zammah ): ضمّه، پیش

ضَمیمَه (zamimah ): ضمیمه

ضیق (ziy ): تنگ، فشار

والله علیم حکیم

سعید فهندژی سعدی

بدون ذکر منبع شرعاً جایز نیست